Arbeidsinkomen van veel varkenshouders nul of negatief

Dat de situatie in de Vlaamse varkenshouderij problematisch is, blijkt nu ook uit de gegevens van het Landbouwmonitoringsnetwerk van de Vlaamse landbouwadministratie. Voor de zeugenbedrijven is het familiaal arbeidsinkomen al sinds 2007 voor het grootste deel negatief. En hoewel de gesloten bedrijven tot begin dit jaar nog enige vergoeding kregen voor hun arbeid, is dit sinds september opnieuw nagenoeg gelijk aan nul.

In 2009 konden de Vlaamse varkenshouders hun totale kost per big of per kilo vlees doen dalen. Dat is vooral toe te schrijven aan de daling van de krachtvoederprijs afgelopen jaar. Voor gesloten bedrijven bedraagt de veevoederkost 63 procent van hun totale kost, voor bedrijven die afmesten 50 procent en voor zeugenbedrijven is dit 47 procent.

Voor vermeerderingsbedrijven lag de totale kostprijs exclusief arbeid daarmee op 38,3 euro per big, 4,4 euro per big minder dan in 2008. Voor de vetmestbedrijven is de kostprijs per kilo vlees 0,98 euro per kilo (-13 cent per kilo in vergelijking met 2008) en voor de gesloten bedrijven is dat 0,99 euro per kilo (-16 eurocent). Ook hierin is de arbeidskost niet meegerekend.

Voor de bedrijven die afmesten en voor de gesloten bedrijven worden die dalende kosten bijna volledig tenietgedaan door een daling van de totale opbrengst als gevolg van een lagere vleesvarkensprijs: 1,11 euro per kilo in 2009 tegenover 1,20 euro per kilo in 2008. Het familiaal arbeidsinkomen bevindt zich daardoor op nagenoeg hetzelfde niveau als in 2008: 13,1 euro per vleesvarken voor bedrijven die enkel vetmesten en 13,6 euro per varken voor gesloten bedrijven.

In de zeugenbedrijven is er een relatief beperkte afname van de totale opbrengst . In 2009 schommelde de gemiddelde biggenprijs rond 39 euro. Het familiaal arbeidsinkomen is hoger dan in 2008 en met drie euro per zeug licht positief. “Toch volstaat dit niet als vergoeding voor de eigen arbeid”, stelt de Afdeling Monitoring en Studie van de Vlaamse landbouwadministratie.

Niet alleen zijn er van jaar tot jaar verschillen, maar ook tussen de bedrijven onderling zijn de verschillen groot. De spreiding in arbeidsinkomen en kosten is vooral voor de zeugenbedrijven aanzienlijk. “Uit onze analyses blijkt dat heel wat vermeerderingsbedrijven er wel in slagen om een vergoeding voor eigen arbeid te behalen in 2009”, klinkt het. Het rapport stelt dat algemeen de technische en economische kengetallen beter zijn voor de 50 procent bedrijven met het hoogste arbeidsinkomen of de 50 procent bedrijven met de laagste kost.

Het verschil in totale kosten is een gevolg van lagere variabele en lagere vaste kosten. In 2009 zijn het vooral de voederkosten en de afschrijvingen die het verschil bepalen. In 2008 was het verschil bij de zeugenbedrijven en bij de gesloten bedrijven vooral een gevolg van hogere voederkosten. “In jaren van een zeer hoge krachtvoederprijs zoals in 2008 komt het belang van de voederefficiëntie of voederconversie en de krachtvoederprijs van het bedrijf meer op de voorgrond”, staat te lezen in het rapport.

Niet alleen tussen bedrijven, maar ook binnen een jaar kunnen arbeidsinkomen en totale kosten sterk variëren. Dat komt vooral door sterke schommelingen in de biggen- en varkensprijs, maar sinds een aantal jaren ook door de evolutie van de veevoederprijs. In 2007 kende de veevoederprijs een sterke stijging om in 2008 opnieuw sterk af te nemen.

De varkenshouderij, vooral dan de zeugen- en gesloten bedrijven, kende een aantal moeilijke jaren. De situatie was dramatisch eind 2007 en begin 2008 toen het arbeidsinkomen gedurende een aantal maanden negatief was. Daarna heeft er met ups en downs enig herstel plaatsgevonden. Maar sinds de zomer van dit jaar worden de varkenshouders opnieuw geconfronteerd met een terugval van de biggen- en vleesvarkensprijs en met een toename van de krachtvoederprijs.

Deze situatie leidt bij zeugen- en gesloten bedrijven tot een afname van het familiaal arbeidsinkomen. Voor gesloten bedrijven is dat inkomen in september 2010 nagenoeg gelijk aan nul. Dat houdt in dat de eigen arbeid niet vergoed wordt. “De hamvraag is wat de toekomst brengt. Als de vleesvarkensprijs verder daalt en de krachtvoederprijs hoog blijft, zal dit voor de gesloten bedrijven leiden tot een negatief arbeidsinkomen en dus verlies.

Meer informatie: Rapport 'Technische en economische resultaten van de varkenshouderij op basis van het Landbouwmonitoringsnetwerk - boekjaren 2007-2009'

Klik hier om de meeste recente varkensprijzen op te vragen.