KATHO helpt veehouderij bij slim gebruik antibiotica
Een doctoraatsonderzoek aan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (KATHO) spijkert de wetenschappelijke kennis omtrent de antibioticaresistente MRSA-bacterie in de intensieve veehouderij verder bij. Aan de broodnodige mentaliteitswijziging inzake antibioticumgebruik wil KATHO ook bijdragen met een permanente vorming voor varkenshouders en adviesverstrekkers die voor het eerst georganiseerd wordt.
Staphylococcus aureus heeft een spectaculair aanpassingsvermogen en is reeds lang gekend als pathogeen bij mens en dier. Overvloedig en niet correct gebruik van methicilline en andere gelijkaardige penicillines, waren de oorzaak van het verspreiden van antibioticaresistente MRSA in ziekenhuizen in de jaren ’60. Op het einde van de jaren ‘90 verspreidde MRSA zich ook in de samenleving.
Het verhaal stopt echter niet bij deze twee hoofdtypes. In 2005 werd een nieuw type MRSA beschreven: “livestock-associated” MRSA (LA-MRSA). Dit laatste type werd voornamelijk gerapporteerd bij varkens en kwam niet alleen voor bij andere dieren in de intensieve veehouderij, maar ook bij mensen die in nauw contact met deze dieren stonden.
Bij de aanvang van het doctoraatsonderzoek aan KATHO Hogeschool was er nog niet veel geweten over de epidemiologie van LA-MRSA. Larissa Pletinckx onderzocht de juiste bemonsteringsplaatsen en de meest geschikte voedingsbodem voor maximale MRSA-detectie bij varkens en kippen. Op basis daarvan werden transmissieroutes en een desinfectiestrategie onderzocht. Zij toont aan dat er een heel nauwe link kan zijn tussen wetenschappelijk onderzoek en de landbouwpraktijk. Dit is trouwens het eerste doctoraat dat verdedigd werd op KATHO campus Roeselare, professionele bachelor opleiding agro- en biotechnologie.
De resultaten tonen onder meer aan dat de stalomgeving, gezelschapsdieren, ratten, muizen én de landbouwers zelf een belangrijke rol kunnen spelen in de verspreiding van LA-MRSA. Als desinfectiestrategie testte Pletinckx het wassen van de zeugen met een shampoo, gevolgd door een desinfectie van de huid gedurende zes dagen voorafgaand aan het werpen. Tijdelijk reduceerde dit de MRSA-status bij zeugen en biggen, maar het resulteerde niet in de eliminatie van LA-MRSA bij het spenen en in de biggenbatterij.
“MRSA CC398 is overvloedig aanwezig bij dieren, maar ook bij mensen in nauw contact met deze besmette dieren”, vat Pletinckx samen. “Indien de desinfectiestrategie meerdere malen zou toegepast worden met tussenpozen, en in combinatie met het spoelen van de neus van het dier, zou mogelijks de varken-varken, varken-mens en varken-omgeving transmissie beperkt kunnen worden.”
De huidige resultaten wijzen duidelijk op een daling van de MRSA-prevalentie, maar verder onderzoek is nodig om methodes te vinden opdat MRSA minder zou voorkomen. “Omdat het zeer moeilijk is om LA-MRSA te reduceren op varkensbedrijven, zouden MRSA-negatieve bedrijven zich nog meer moeten concentreren op het behoud van hun negatieve status. Preventie is beter en gemakkelijker dan remediëring”, benadrukt de doctoraatsstudente.
Als gevolg van dit en gelijkaardige onderzoek, onder meer naar het voorkomen van ESBL-producerende darmbacterieën, staat het antibioticumgebruik in de intensieve veehouderij de laatste jaren steeds meer onder druk. KATHO Roeselare wil volgend academiejaar verder haar steentje bijdragen aan een broodnodige mentaliteitswijziging ten aanzien van antibioticumgebruik in de varkenshouderij. Dat zal in samenwerking met de andere katholieke hogeschool in West-Vlaanderen (KHBO) gebeuren want vanaf september 2013 bundelen zij de krachten onder de nieuwe naam VIVES.
De nieuwe fusieschool zal voor het eerst de permanente vorming 'Dierengezondheid op varkensbedrijven: management in theorie en praktijk' inrichten voor adviesverstrekkers, landbouwers en andere actoren in de varkenssector. In de eerste module daarvan, die georganiseerd wordt op 14 en 15 oktober 2013, wordt dieper ingegaan op recente inzichten rond rationeel antibioticumgebruik en een goed bioveiligheidsbeleid op varkensbedrijven.
