"Ondernemen is het beste halen uit geboden kansen"
“Ondernemen is omgaan met risico’s. Door wijzigende beleidsomstandigheden en volatiele markten moeten landbouwers meer dan ooit ondernemerschap aan de dag leggen”, aldus kabinetschef Joris Relaes tijdens een studiedag over ondernemerschap in de landbouw. Het hebben van een ware strategie en een goed zicht hebben op de bedrijfsboekhouding kunnen de landbouwer helpen om zijn bedrijf succesvol te runnen.
Tijdens Agriflanders 2011 lanceerde Peeters het thema ‘landbouwer = ondernemer²’. “Hiermee willen we aanduiden dat landbouwers nog meer onzekerheid hebben dan andere ondernemers omdat ze omgaan met levende materie”, legt Relaes, van het kabinet van minister-president Kris Peeters, uit. “Bovendien wordt de landbouw ook geconfronteerd met sterk wijzigende beleidsomstandigheden. De overheid trekt zich immers steeds meer terug en landbouwers moeten de problemen zelf aanpakken.”
Johan Lambrecht, hoofd van het Studiecentrum voor Ondernemerschap (HUB), kwam tijdens de studiedag uitleggen wat het belang is van een goede strategie. “Strategie komt erop aan om de juiste zaken te doen en dus niet de zaken juist doen. Er is niets zo absurd om zaken juist te doen die helemaal niet moeten gebeuren”, stelt Lambrecht. Hij roept de landbouwers ook op om niet enkel te doen, maar ook te denken. “Wees een denkende doener. Leun op tijd achterover en denk na”, geeft hij als advies mee.
Het beleidsdomein Landbouw en Visserij wil een partner zijn voor ondernemende landbouwers. “Wij wensen een faciliterende rol te spelen. Vanuit het bestaande beleid streven we naar continue kleine verbeteringsstappen, maar moeten daarbij toch rekening houden met middelenschaarste”, legt Jules Van Liefferinge, secretaris-generaal van het Departement Landbouw en Visserij, uit. Zo is er binnen de vorming en opleiding vanuit de overheid aandacht voor het leren ontwikkelen van een toekomstvisie en -strategie. “Er wordt momenteel bijvoorbeeld onderzocht hoe dit thema kan ingebed worden in de in B-cursus en de startersopleiding.
Ook de voorlichting van het departement staat de jongste twee jaar in het teken van ondernemerschap. “Er werden heel wat initiatieven genomen waarbij werd gefocust op het verbeteren van de competitiviteit en op het inspelen van de vele specifieke verwachtingen van de samenleving, zoals geur, rendabiliteitstudies, geïntegreerde bestrijdingstechnieken, nieuwe bemestingsvormen, enz.”, meent Van Liefferinge.
Daarnaast werden er allerlei thematische actieplannen uitgewerkt, vaak in nauw overleg met de sector. Er werden ook tal van studies uitgevoerd waarbij specifiek werd ingezet op kennis nuttig voor het ondernemerschapsbeleid en voor de ondernemer zelf. Ook bij het Agentschap Landbouw en Visserij, het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek en VLAM werd ondernemerschap geïncorporeerd in de werking.
Georges Van Keerberghen, lid van het hoofdbestuur van Boerenbond, mocht aangeven hoe ze als landbouworganisatie aankijken tegen ondernemerschap. “Ondernemen is het beste halen uit geboden kansen”, stelt hij. “Belangrijk daarbij is om tijd te steken in een technisch-economische boekhouding met nazicht en met vergelijking, doorheen de jaren en met collega-landbouwers.” In dat kader vindt hij de teloorgang van de ‘objectieve’ voorlichting en de opkomst van de commerciële voorlichting jammer.
Hij wijst er ook op dat groei en ondernemerschap geen synoniemen zijn. “Soms denken we dat groei het enige is dat ons kan redden, maar niets is minder waar. Om het met de woorden van Darwin te zeggen: niet de sterksten zullen overleven, net zo min als de meest intelligenten, wel diegenen die zich het best kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden.” Volgens Van Keerberghen is toegang tot informatie zeer belangrijk, maar tegelijkertijd is er een overaanbod. “Iets schrijven betekent niet dat het gelezen wordt. Wij kiezen als landbouworganisatie voor een multichannelaanpak, informatie op maat van elke landbouwer.”
Landbouwkrediet ziet ondernemerschap als een meerdimensionaal concept met een hele reeks aspecten: persoon, kennis en vaardigheden, kapitaal, economische context, overheidssteun, reglementering en creatie van waarde. “Wij willen een duurzame partner zijn van de landbouwer waarbij er sprake is van wederzijds vertrouwen, aandacht voor managementsvaardigheden en waarbij rentabiliteit, financieel plan, toekomstvisie en aandacht voor liquiditeit en solvabiliteit onontbeerlijk zijn. Daarom ook willen wij landbouwers aanmoedigen om een bedrijfseconomische boekhouding bij te houden”, zegt Christine Lambert, market manager landbouw van de bank.
Johan Achten van het adviesbureau Liba dat gespecialiseerd is in de melkveehouderij, ziet management als de belangrijkste productiefactor waarmee een bedrijf een verschil kan maken. “De focus daarbij is het beheersen van de kritieke opbrengstprijs”, stelt hij. Het belang van die kritieke opbrengstprijs toonde hij aan met een vergelijking tussen bedrijven met een lage en bedrijven met een hoge kritieke opbrengstprijs. “De eerste zijn veel crisisbestendiger en verdienden de afgelopen vijf jaar gemiddeld zo’n 19.000 euro meer per bedrijf”, klinkt het.
“Ondernemerschap is een samengaan van vele verschillende factoren: de waardepropositie (wat uniek is aan het bedrijf), het klantensegment dat je kiest, de klantrelaties die je aangaat, de klantkanalen, de kernactiviteiten van het bedrijf, partnerschappen, middelen zoals geld, kennis of ruimte en natuurlijk ook de kosten- en opbrengstenstructuur. Al die verschillende onderdelen moeten op elkaar afgestemd worden om succesvol te ondernemen”, besluit Dirk Van Gijseghem, hoofd van de Afdeling Monitoring en Studie van het beleidsdomein.
Meer informatie:
geVILT: "Landbouw heeft nood aan denkende doeners"
Hier vindt u de presentaties van de sprekers.
Rapport: De ondernemenden landbouwer - Syntheserapport rond ondernemerschap in de landbouw
