Aantal arbeidsongevallen in landbouw doet schrikken

In 2017 werden in de Belgische landbouw 373 arbeidsongevallen geregistreerd, waarbij 202 personen tijdelijk en 71 blijvend arbeidsongeschikt raakten. Bij 386 en 332 arbeidsongevallen in 2016 en 2015 werden er respectievelijk 196 en 170 personen tijdelijk en 79 en 63 personen blijvend arbeidsongeschikt. Eén dodelijk arbeidsongeval werd geregistreerd in de periode 2015-2017. Dat blijkt uit het antwoord van Vlaams landbouwminister Koen Van den Heuvel op een schriftelijke vraag van volksvertegenwoordiger Jos De Meyer (CD&V). Preventiedienst Prevent Agri wijst erop dat de statistieken alleen de accidenten van vaste werknemers bijhouden, en niet de malheur die seizoenarbeiders of de bedrijfsleider zelf overkomt.

De landbouwsector staat bovenaan in de statistieken van arbeidsongevallen en haalt ook regelmatig de pers met spijtig nieuws hieromtrent. Vanuit die vaststelling en bezorgdheid informeerde Vlaams parlementslid Jos De Meyer naar de meest recente ongevallencijfers. Gegevens voor 2018 zijn nog niet beschikbaar, maar minister Koen Van den Heuvel beschikt via het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s (Fedris) wel over vrij gedetailleerd cijfermateriaal voor de periode 2015-2017 en het ganse Belgische grondgebied. Het aantal arbeidsongevallen in de landbouw schommelde toen tussen 332 en 386, waarbij één dode viel en ieder jaar een 70-tal mensen een blijvende arbeidsongeschiktheid opliepen.

Preventiedienst Prevent Agri merkt op dat Fedris alleen de ongevallen registreert bij vaste werknemers. “Een ongeval met arbeidsongeschiktheid van de bedrijfsleider tot gevolg, of bij één van zijn seizoenarbeiders of gelegenheidshelpers, komt niet in de statistieken terecht. Wat we weten, is dus slechts het topje van de ijsberg”, waarschuwt Mieke Sevenans van Prevent Agri.

In 2017 waren 82 ongevallen het gevolg van het verlies van de controle over hetzij een dier (16), handgereedschap (25), vervoer- of transportmiddel (17), een niet gedefinieerd voorwerp (11) of machine (6). In 81 gevallen was er sprake van een verkeerde beweging van het lichaam zonder fysieke belasting en in 79 gevallen van uitglijden of struikelen met een val tot gevolg. In 21 gevallen lag het breken, barsten, glijden, vallen of instorten van een voorwerp aan de basis. Twaalf landbouwers raakten in 2017 gekwetst nadat ze werden aangevallen of omvergelopen door een dier.

Via het bedrijfsadviessysteem KRATOS kunnen landbouwers (gratis!) advies krijgen over een breed pallet aan thema’s, waaronder arbeidsveiligheid. “Tijdens dit advies wordt onder meer een rondgang uitgevoerd op het bedrijf, waarbij de adviseur de landbouwer wijst op de verschillende risico’s waaraan de landbouwer, zijn gezin en andere erfbetreders blootgesteld kunnen worden. De tekortkomingen worden hierbij in kaart gebracht en indien nodig worden er ook actiepunten besproken”, licht Van den Heuvel toe.

Ook in de naschoolse landbouwvorming komt arbeidsveiligheid aan bod, waarbij het accent vooral ligt op EHBO-cursussen en opleidingen rond veilig machinegebruik. De voorbije twee jaar nam de interesse voor EHBO sterk toe, specifiek afgestemd op gewasbeschermingsmiddelen. Dat heeft te maken met de invoering van de fytolicentie en de verplichte uren bijscholing die nodig zijn voor het behoud van die ‘spuitvergunning’. Aan het demonstratieproject ‘Arbeidsveiligheid in de tuinbouw’ kende de Vlaamse overheid van 2014 tot 2016 100.000 euro subsidie toe. Specifiek naar tuinders en hun personeel toe werd een bewustmakingscampagne opgezet.

Volgende week donderdag (14 maart) gaat voor siertelers en hun personeel een studieavond rond arbeidsveiligheid door. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar de risico’s die kleven aan het gebruik van chemische stoffen. Er wordt toelichting gegeven bij de bevindingen van een inspectieronde bij een 70-tal sierteeltbedrijven in Oost-Vlaanderen. De Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg komt daarvoor naar het Proefcentrum voor Sierteelt in Destelbergen. Ook Prevent Agri, de eigen preventiedienst van de landbouw en andere groene sectoren, tekent present.