ABS voelt nood aan structurele aanpak waterbeheer

De aanhoudende droogte gecombineerd met een lokaal gebrek aan neerslag sinds begin mei zorgt ervoor dat verschillende land- en tuinbouwers nu al de beregeningsinstallatie inzetten. “Zolang het nog kan tenminste”, klinkt het bij het Algemeen Boerensyndicaat (ABS). In bepaalde provincies is intussen ‘code geel’ afgekondigd. Toch voelt ABS de nood aan structurele maatregelen in het waterbeheer. “Alle overheden samen moeten duidelijke visies op papier zetten en actieplannen uitwerken om actief te kunnen inspelen op waterschaarste- en wateroverschotsituaties”, klinkt het.

Voor het eerst in deze periode van droogte wordt voor delen van Vlaams-Brabant en West- en Oost-Vlaanderen de waakzaamheidsfase (code geel) van het warmteactieplan afgekondigd. Dat betekent dat de vraag naar leidingwater het aanbod dreigt te overtreffen en dus wordt aan de inwoners gevraagd om geen water te verspillen, het gebruik van leidingwater tot een minimum te beperken en een douche te nemen in plaats van een bad. Het wassen van de auto of het schoonmaken van het terras wordt best even uitgesteld, net als grote waterverbruiken zoals het bijvullen van zwembaden. In deze waakzaamheidsfase geldt evenwel nog geen verbod om leidingwater te gebruiken voor niet-essentiële toepassingen.

Als we de voorspellingen mogen geloven, zal het bovendien nog een tijdje droog blijven ook. “De vraag of we opnieuw naar een extreme situatie zoals in 2017 gaan komt bij heel veel land- en tuinbouwers naar boven, maar op vandaag aansturen op een erkenning als droogteramp is nog niet aan de orde”, zegt Hendrik Vandamme, voorzitter van ABS. “De situatie is zeer verschillend van regio tot regio en van sector tot sector.”

De kersentelers profiteren dit jaar van het gunstige weer bij de vruchtzetting en bij de afrijping, maar de aardappeltelers zien hun percelen met de dag droger worden, wat nefast is voor hun opbrengstpotentieel. Waar het mogelijk is, kan nu nog beregend worden met sloot- of putwater. “In het ideale scenario regent het begin juli, maar daar ziet het er niet naar uit, in het slechtste scenario blijft het nog een tijdje droog en zal de impact op land- en tuinbouw snel zichtbaar en meetbaar zijn”, aldus de landbouworganisatie.

ABS voelt dan ook de nood aan structurele maatregelen in het waterbeheer die snel en efficiënt ingrijpen mogelijk maken in moeilijke perioden. “We zien dat we naar een uitgesproken gewijzigd neerslagpatroon gaan en daar moet op ingespeeld worden”, reageert Hendrik Vandamme. “De winters worden gemiddeld natter, de zomers droger en zomerse neerslag wordt intenser. Er is dus nood aan creatieve oplossingen om lokaal water vast te houden in periodes van ‘overaanbod’ om het dan later te kunnen gebruiken wanneer het opnieuw te droog wordt.”

“Het initiatief, na de situatie in 2017, om een droogtecommissie te installeren is nobel en er zal sneller en gecoördineerder kunnen ingegrepen worden bij extreme droogte, maar het mag zeker niet bij ronde tafelgesprekken blijven”, aldus ABS. Op het terrein hebben land- en tuinbouwers één zorg: voldoende kwalitatief water voorhanden hebben voor dier en plant. “Zelf doen we reeds veel door het aanleggen van waterbekkens, opvang en hergebruik van regenwater, investeringen in diep-drainagewater enzovoort. Maar er blijft een duidelijke vraag naar publieke investeringen in infrastructuur die kan inspelen op overaanbod én schaarste van water.”

ABS ziet in de kwestie een belangrijke plaats voor de provincies. “De provinciale bevoegdheid ‘water’ is grondgebonden waardoor de lijn naar het terrein kort en verzekerd blijft. We kijken uit naar de conclusies van lopende studies rond waterbeheer van de toekomst en rekenen in ieder geval op voldoende budget om na de verkiezingen van dit jaar (provinciaal en gemeentelijk) en volgend jaar (Vlaams) werk te kunnen maken van waterwerken op maat.” Hij roept daarnaast ook de Vlaamse overheid, de gemeenten en de polderbesturen op concrete actieplannen uit te werken die kunnen inspelen op waterschaarste en overschotsituaties.