Afschakelplan voor water op komst

Tegen de zomer van 2020 moet er een plan op tafel liggen dat bepaalt wie voorrang krijgt om water te gebruiken bij grote droogte. Het is daarbij niet uitgesloten dat ook voor gezinnen de kraan dichtgaat. Dat schrijven kranten De Standaard, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg. “Door de grote droogte van vorige zomer en de beperkte regenval, zijn de grondwaterreserves in Vlaanderen nog steeds niet hersteld”, laat de Vlaamse Milieumaatschappij weten. “Daardoor blijft het risico op waterschaarste opnieuw vrij groot.” De overheid wil zich daarop voorbereiden door een afschakelplan voor water op te stellen.

Volgens de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) zijn de grondwaterstanden op een derde van de locaties in Vlaanderen zeer laag voor de tijd van het jaar. Het grondwater heeft zich dus nog niet hersteld van de droge zomer die we achter de rug hebben. “Het regende vorig najaar veel te weinig en de winterneerslag compenseerde dat niet”, klinkt het. “Vooral in Vlaams-Brabant en Limburg zijn de grondwaterstanden historisch laag voor de tijd van het jaar.” Ook nu lijkt het weer een relatief droog voorjaar te worden, om het lage waterpeil aan te vullen, is het dus hopen op veel neerslag in mei en juni.

“Droogte wordt stilaan een constante”, aldus VMM. “Daarom werken we aan een plan dat vastlegt wie prioriteit krijgt voor watergebruik in geval van schaarste.” Zelf noemt VMM het een ‘reactief afwegingskader’. Het plan zal slaan op alle soorten water: oppervlaktewater, grondwater, kraantjeswater. Vanwege de complexiteit van de zaak zoekt de VMM een externe partner om het project mee uit te werken. De maatregel moet ook juridisch sluitend zijn.

Het ‘afschakelplan’ maakt deel uit van het droogteplan dat de Vlaamse regering begin april heeft goedgekeurd. Vlaams minister Koen Van den Heuvel sprak zich nog niet uit over welke groepen prioriteit moeten krijgen. Volgens zijn woordvoerder is het nog te vroeg om iets zinnigs te kunnen zeggen. "Hoe dit plan geconcretiseerd wordt, wordt nog onderzocht”, aldus de woordvoerder. “We moeten rond de tafel gaan zitten en dit op een verstandige manier bekijken.”

Natuurorganisatie Natuurpunt vindt het alvast goed dat de Vlaamse overheid tegen de zomer van volgend jaar een soort afschakelplan voor water wil maken. “Maar wel onder een voorwaarde, bij zo'n afschakelplan mag de natuur zeker niét de laagste prioriteit krijgen”, reageert Robin Verachtert van Natuurpunt. "We zitten nu al met een biodiversiteitscrisis. Als daar nog eens een grote droogte bij gaat komen, kan dat wel eens de genadeslag zijn voor heel wat planten en dieren.”

In het Nederlandse afschakelplan moeten watergebonden recreatie, binnenvaart maar ook niet-intensieve landbouw als eersten de kraan dichtdraaien. Zij staan in de laagste categorie en worden nipt voorafgegaan door water om de industrie draaiende te houden en om kapitaalintensieve landbouw, zoals boomkwekerij en tuinbouw, niet te laten verpieteren. Boerenbond maakt zich nog geen zorgen. “Ook wij zijn vragende partij voor zo'n afschakelplan”, zegt woordvoerder Vanessa Saenen, die in Gazet van Antwerpen beklemtoont dat het om een complexe oefening gaat waaraan ze graag meewerken. Wat in Nederland geldt, hoeft niet zomaar overgenomen te worden. “Natuurlijk willen we voldoende hoog staan. Water is voor de landbouwsector een kostbaar goed. Zonder water is voedselproductie niet mogelijk.”