Afscheid nemen van het eigen bedrijf is altijd moeilijk

Zeggen dat het moeilijk gaat in land- en tuinbouw is wellicht een open deur intrappen. De sector staat al een aantal jaren onder druk. Toch geven landbouwers niet openlijk toe dat het eigen bedrijf niet meer rendabel is. Schaamte, een gevoel van mislukking en angst voor de reacties houden hen tegen. Nochtans kan stoppen soms de beste keuze zijn, beter dan de put dieper maken. Je hart luchten bij anderen zonder veroordeeld te worden, maakt het proces een beetje draaglijker. KVLV-Agra brengt anoniem het verhaal van een tuindersdochter die na een carrière in de slateelt inzag dat het tijd werd om afscheid te nemen van de financiële onzekerheid.

Om het taboe dat op stoppen rust te doorbreken, publiceert vrouwenvereniging KVLV-Agra getuigenissen van stoppende landbouwsters. Nadat pluimveehoudster Lesley De Neve haar verhaal deed, geven we nu een forum aan een tuinster die met slateelt kapte. Leen is de naam die ze krijgt opdat ze haar verhaal anoniem zou kunnen brengen. “Na mijn studies verpleegkunde werkte ik drie jaar in een ziekenhuis. Ook mijn man werkte in die tijd in ploegen. Toen ik zwanger werd van onze eerste dochter, besloten we net als mijn ouders een eigen bedrijf te beginnen”, blikt Leen terug.

Het was hun droom om de kinderen zelf op te voeden en tegelijk een mooi, rendabel bedrijf uit de grond te stampen. Al snel bleek de teelt van prei onvoldoende rendabel. “Toen we de kans kregen om een serre te huren, hebben we niet lang getwijfeld en zijn mijn man en ik overgeschakeld op de teelt van sla. Ons bedrijf heeft nooit aan de top gestaan maar 18 jaar lang konden we er onze boterham mee verdienen.”, vertelt Leen. Wanneer plots de lopende contracten stopgezet worden, geeft de inkomensonzekerheid een onvoorziene druk. “Die extra stress werd me op dat ogenblik gewoon teveel”, aldus Leen.

Leen zocht een uitweg en informeerde zich over haar kansen op de arbeidsmarkt. Haar lage verwachtingen over loon bleken onterecht, zeker uitgerekend per gewerkt uur. De zoektocht naar een job was van korte duur. “De mensen aanspreken die je kent, waarmee je hebt gewerkt, is een belangrijke stap op weg naar een job buiten je bedrijf”, weet Leen. Door haar jarenlange inzet in het bestuur van een vereniging wist Leen dat er een vacature als uitzendconsulente voor land- en tuinbouw open stond. “Ik had hiervoor niet de gewenste opleiding maar mijn achtergrond als tuinster en mijn enthousiasme maakte mij de perfecte kandidaat voor deze functie en zo was het sneller dan verwacht dat ik de overstap maakte.”

Mensen uit de land- en tuinbouw, vrouwen in het bijzonder, hebben vaak onterecht het gevoel weinig anders te kunnen. Maar niets is minder waar. Leen kan ervan meespreken, ook vanuit haar huidige functie als uitzendconsulente: “Tuinders- of landbouwersvrouwen hebben veel meer in hun mars dan wat ze zelf denken. Ze zijn gegeerd op de arbeidsmarkt. Als je een bedrijf gerund hebt, vaak in combinatie met een gezin, dan ben je gewoon om te organiseren en te plannen.” Leen besluit enthousiast: “Onze land- en tuinbouwvrouwen bezitten uitstekende management skills. Ze mogen dit zeker in de verf zetten bij het solliciteren!”

Een half jaar na Leen is ook haar toenmalige man gestopt met het slabedrijf. De financiële situatie was niet langer houdbaar. Het gevoel gefaald te hebben is onvermijdelijk op zo’n moment, zo getuigt ook Leen: “Het stoppen met het bedrijf was een zware beslissing. Daar bovenop was het emotioneel zwaar er minder te kunnen zijn voor onze kinderen. Het gevoel gefaald te hebben is iets waar je maar met kleine stappen overheen geraakt. Vooral praten met mensen uit onze omgeving heeft me daarbij geholpen. Je krijgt steun uit onverwachte hoeken als je open over je zorgen praat, je leert mensen kennen die in dezelfde situatie zitten en stapje voor stapje begin je terug in jezelf te geloven.”

Aan voldoening uit het werk ook geen gebrek in het gewone werkcircuit. Leen vertelt met veel enthousiasme over het parcours dat ze al heeft afgelegd van de binnendienst naar buitendienst met meer afwisseling en minder bureauwerk. Probeer te weten wat je wil voor je een andere weg inslaat, raadt Leen aan. Inkomen is uiteraard bepalend voor veel keuzes maar iets graag doen, is even belangrijk. “Echt missen doe ik de tuinbouw niet maar als ik op bedrijven kom waar het wel goed draait, voel ik soms gemis naar hoe het had kunnen zijn”, geeft Leen toe. “Het gras lijkt altijd groener aan de overkant maar als ik dan met collega-tuinders praat, zijn er weinigen die er nog echt plezier uit halen. Het is voor veel mensen een strijd om de touwtjes aan elkaar te knopen.”

Leen heeft na de stopzetting van haar bedrijf ook een scheiding moeten verwerken. Ze weet dus heel goed hoe het voelt om zwarte sneeuw te zien. Intussen woont ze in een eigen appartement met haar twee dochters, heeft ze een nieuwe liefde en een job waar ze elke dag met veel plezier naartoe gaat. “Ik heb heel moeilijke momenten gehad maar bij de pakken blijven zitten, helpt niet hé.” De tijd nemen om alles te verwerken, veel praten over je problemen (desnoods via professionele hulp) en je optrekken aan positieve ervaringen, is wat Leen nog wil meegeven aan collega’s die worstelen met een stopzetting van hun bedrijf. “Als één deur dichtgaat, gaan er twee anderen voor je open. Het is een kwestie van kleine stappen te nemen zodat deze geopende deuren bereikbaar worden.”

KVLV-Agra organiseert in het najaar, dankzij financiering van LEADER, een tweedaags kennismakingstraject waarbij je de kans krijgt om te praten met collega’s over een job buiten de landbouw. Je komt te weten wat loopbaanbegeleiding precies inhoudt of hoe je CV op te stellen. Je krijgt een overzicht van de mogelijkheden voor opleidingen en jobs als (ex) land- of tuinbouwer. In een eerste fase gaat de tweedaagse door in de buurt van Eeklo en Oud-Turnhout maar later volgen andere regio’s. Wil je op de hoogte blijven van wat er op de planning staat, schrijf je dan in op de mailinglijst via enaegels@ons.be of geef een seintje aan projectmedewerker Els Naegels op het nummer 016/242038.