Arvesta wil evolueren naar 1.000 hectare soja in België

Voor het tweede jaar op rij werd met succes lokale soja voor humane consumptie geteeld in België. Een tiental landbouwers in heel België waagden zich aan de teelt, samen goed voor zo’n 100 hectare. De bijzonder warme zomer heeft gezorgd voor zeer eiwitrijke soja, maar de opbrengst lag wel gemiddeld 20 procent lager dan vorig jaar. “Wij geloven alvast in de teelt. Zowel op vlak van financieel rendement, de meerwaarde voor de bodemkwaliteit en de grote vraag naar lokale eiwitgewassen maken van soja een interessant gewas voor de landbouwers”, zegt Dieter Peeters van Arvesta.

Na een vier jaar durend proefproject uitgevoerd door ILVO, met steun van de Vlaamse overheid, Arvesta, Alpro en Colruyt, werd vorig jaar voor het eerst op commerciële schaal succesvol soja geteeld in ons land. Het teeltsucces zorgde ervoor dat er dit jaar dubbel zoveel soja werd ingezaaid. In de meeste gevallen verliep de inzaai goed, al zorgde de zeer zware regenval van eind mei, begin juni ervoor dat hier en daar percelen onder water kwamen te staan. “Maar we hebben gemerkt dat het gewas voldoende krachtig is om te herstellen van deze minder gunstige omstandigheden”, aldus Dieter Peeters die bij Arvesta marketing manager is van AVEVE.

Voor Patrick Cornette, een akkerbouwer uit het Vlaams-Brabantse Perk, was het de eerste keer dat hij soja inzaaide. “We waren al een tijdje op zoek naar een goed alternatief voor suikerbieten”, legt zijn dochter Gwenny uit. Via mijn job bij Arvesta kwam ik in aanraking met soja en dus was de keuze snel gemaakt.” Op 23 mei werd er 1,5 hectare soja ingezaaid op een vochtige, humusrijke akker. “Die zaaidatum is relatief laat, maar we hebben lang moeten wachten op de erkenning van het inoculant Biodoz”, vertelt dochter Cornette. Een inoculant voegt bacteriën toe die zorgen dat het gewas stikstof uit de lucht in de bodem fixeert. Dat is een voorwaarde om de soja goed te laten gedijen.

De eerste week na opkomst werden de sojaplantjes geteisterd door duiven, maar na de inzet van een kanon viel de wildschade vrij goed mee. Waar alle gewassen in ons land zwaar leden onder de droge, hete zomer, viel dat voor de soja, een subtropische plant, goed mee. “De groei werd wel wat gefnuikt”, vertelt Dieter Peeters, “maar de planten hebben nooit zo zwaar onder de hitte geleden als bijvoorbeeld de aardappelen of suikerbieten.” Arvesta gaat er wel van uit dat langdurige droogte gezorgd heeft voor een gemiddelde opbrengstdaling van 20 procent.

Daartegenover staat dat het weer wel optimaal was voor de kwaliteit van de soja. Het eiwitgehalte ligt gemiddeld boven de 42 procent en gemiddeld bedraagt de opbrengst drie ton per hectare, ook al werd hier en daar zelfs 4 tot 4,5 ton gemeten. Uit een staal dat eerder werd genomen op het veld van Patrick Cornette werd een eiwitgehalte gemeten van 42,5 procent en een vochtgehalte van 11 procent. “Dat valt perfect binnen onze kwaliteitsstandaarden”, zegt Lies Heyns, aankoper bij Alpro. Dat bedrijf is steeds meer op zoek naar lokale ggo-vrije soja. Vandaag haalt het bedrijf ongeveer 40 procent van zijn soja uit Canada en 60 procent uit Europese landen zoals Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en een klein beetje uit Nederland.

Belangrijke parameters voor Alpro zijn de smaak van de soja die voor een groot deel bepaald wordt door de rassenkeuze, het eiwitgehalte dat tussen 42 en 46 procent moet liggen en de vochtigheidsgraad die van 11 tot 13,5 procent mag schommelen. “Maar de sojabonen moeten ook groot genoeg zijn om te kunnen verwerken”, vertelt Heyns. Vandaag betaalt Alpro een extra opstartpremie van 50 euro per ton aan landbouwers die met de sojateelt starten. “Zie het als een soort risicobeperking en vergoeding voor de leertijd. Op vijf jaar tijd willen we op die manier de Belgische soja marktconform krijgen”, klinkt het.

Alpro verwacht dit jaar 100 tot 150 ton Belgische soja te ontvangen. “Als je weet dat dit minder dan één procent is van het volume dat we jaarlijks verwerken, dan is het duidelijk dat er nog potentieel is voor de teelt in ons land”, stelt Lies Heyns. Arvesta vormt de tussenschakel tussen de boer en Alpro. De geoogste soja wordt door de boer afgeleverd bij Arvesta waar de bonen worden opgeschoond en eventueel verder gedroogd. Op afspraak levert Arvesta de verwerkbare soja aan de Alprofabriek in Wevelgem.

Arvesta spreekt van “zeer mooie resultaten in moeilijke omstandigheden die vertrouwen geven in de toekomst van de sojateelt in België”. Stap voor stap wil het bedrijf de teelt van soja in ons land verder uitbouwen. “We geloven dat er potentieel is voor 1.000 hectare in België”, stelt Dieter Peeters. Al wijst hij er ook op dat er nog een aantal euvels moeten weggeruimd worden vooraleer het zover komt. “Vooral voor de beheersing van onkruid, ziekten en plagen liggen er nog heel wat uitdagingen.”

Daarvoor wordt in de richting van ILVO gekeken. “Dit jaar nog zullen we een nieuw project indienen om ons onderzoek naar sojateelt verder te zetten. Daarbij focussen we op een verdere opbrengstverhoging van de soja in België en naar een stabiel eiwitgehalte van de bonen”, vertelt Johan Van Waes, wetenschappelijk directeur van ILVO-Plant. Daarbij wordt enerzijds naar rassenkeuze gekeken, maar ook naar de keuze en de wijze van toepassing van het inoculant, de onkruidbestrijding, teelttechnieken, enz.

“Omdat de kwaliteitseisen voor soja voor humane toepassingen erg hoog zijn, willen we ook verder onderzoeken hoe we een waardeketen in diervoeder kunnen uitbouwen. Op die manier kan ook de soja die uit de boot valt voor menselijke voeding, nog een toepassing vinden", klinkt het. ILVO is alvast ambitieus. "Het finale doel is om soja te laten uitgroeien tot de zesde belangrijkste teelt in Vlaanderen", aldus Van Waes.