Bestuurlijke geldboete straft 1 op 2 milieudelinquenten

De parketten sturen bijna de helft van de processen-verbaal voor milieuovertredingen door naar de Vlaamse administratie om een bestuurlijke boete op te leggen. Die legde op tien jaar tijd bijna 13.000 dergelijke boetes op, goed voor 13 miljoen euro. Bij ernstige overtredingen kunnen die boetes behoorlijk hoog oplopen. De gewestelijke beboetingsentiteit van het Departement Omgeving behandelt een waaier aan dossiers: pv’s voor zwerfvuil, illegale ontbossing, illegale lozingen, bodemverontreiniging, mestdelicten, enz. De opbrengst van de geldboetes gaat integraal naar het Minafonds dat projecten rond milieusanering en natuurbescherming financiert.

Met het Milieuhandhavingsdecreet van 2009 ontstond naast de strafrechtelijke vervolging bij de parketten, ook de mogelijkheid om milieumisdrijven bestuurlijk te beboeten. Dat moest onder meer het aantal seponeringen van milieuschendingen doen dalen. Het ging om pv's van de lokale politie, lokale milieuambtenaren of gewestelijke inspecteurs die bij het parket terechtkomen. De parketten kunnen dan beslissen zelf te vervolgen of het pv over te maken aan het Departement Omgeving voor bestuurlijke beboeting.

De bestuurlijke aanpak steeg van 10 procent in 2009 naar 48 procent in 2018. Het Departement Omgeving spreekt van een succes: “Inspectiediensten stellen vast dat de effectieve bestraffing een stimulans is voor overtreders om alsnog tot herstel van de milieu- of natuurschade over te gaan. Dat is uiteindelijk het belangrijkste doel. We brengen ook de verbalisant die het pv opstelde op de hoogte van de sanctie voor de overtreder. Het werkt voor bijvoorbeeld een politiecommissaris of een milieu-inspecteur motiverend dat het vele werk dat in onderzoek wordt gestoken, ook tot een effectief gevolg leidt.”

Concreet ontving het departement vorig jaar 2.181 pv's van de parketten. Die kunnen erg uiteenlopend zijn: van pv's voor zwerfvuil of gedumpt afval tot illegale ontbossing, jacht- en visvangst of illegale lozingen in het water, geluidsoverlast, enzovoort. In 2018 draaide 34 procent van de dossiers rond afval, van sluikstorten tot malafide afvaltransporten. Sinds 2012 kan de administratie een misdrijf dat geen zware aantasting van het leefmilieu inhoudt als een bestuurlijke transactie afhandelen, zeg maar een vorm van minnelijke schikking. Daarvan werden er vorig jaar 948 betaald. Het instrument wordt ingezet voor bijvoorbeeld sluikstorten, afvalverbranding in de tuin en het niet melden van een klasse 3 bedrijfsexploitatie.

De gemiddelde hoogte van boetes voor milieubeheer lag de voorbije twee jaar op 975 euro. Mestdelicten kwamen de betrokkenen gemiddeld op een boete van 1.195 euro te staan. Bij emissies en vergunningen lagen de bedragen flink hoger: respectievelijk 2.440 en 2.490 euro. Bij ernstige schendingen – die vaak herhaaldelijk worden vastgesteld en gepaard gaan met een grote impact – kan de boete hoog oplopen en zelfs gepaard gaan met een voordeelontneming. Dat is een sanctie ter waarde van het financieel voordeel dat uit de overtreding werd gepuurd. Zo kreeg een bedrijf dat geen bodemsaneringsproject opstartte voor een vervuilde site, naast een boete van 4.140 euro nog een voordeelontneming van 34.128 euro. En een illegale ontbossing van een perceel dat in gebruik werd genomen als landbouwgrond kostte de dader ruim 44.000 euro.

Sinds maart kunnen de Vlaamse parketten ook pv's voor misdrijven op het vlak van ruimtelijke ordening naar de beboetingsentiteit sturen. “Een positieve evolutie”, aldus afdelingshoofd Handhaving Sigrid Raedschelders van het Departement Omgeving, “want het toekennen van de boetebevoegdheid aan een centraal, gespecialiseerd en administratief orgaan leidt tot eenzelfde boete voor precies dezelfde overtreding en dat komt de rechtszekerheid ten goede.”

Meer info: Departement Omgeving