Bijna 1.000 ha landbouwgrond herbestemd als natuur
In 2015 en de eerste helft van 2016 ging er netto 960 hectare landbouwgrond als ruimtelijke bestemming verloren aan natuur. Vlaams parlementslid Francesco Vanderjeugd (Open Vld), die het cijfer opvroeg bij minister Joke Schauvliege, vindt dat veel en een bevestiging van de indruk die bij heel wat boeren bestaat. Vanderjeugd zegt begrip te hebben voor de verschillende functies die ingevuld moeten worden in het kleine Vlaanderen maar, zo voegt hij er aan toe, “we moeten kunnen verzekeren dat er voldoende ruimte blijft voor landbouw.” Op papier is die er zeker nog, zelfs meer dan de afgesproken 750.000 hectare uit het structuurplan, maar in de praktijk moeten boeren en tuinders het met 609.000 hectare stellen.
Volgens de laatste berekening van de ruimteboekhouding op 1 juli 2016 is er in Vlaanderen 784.900 hectare bestemd voor landbouw, wat niet hetzelfde is als effectief in landbouwgebruik. In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is het aantal hectare bestemd voor landbouw decretaal verankerd. Voor landbouw is op papier 750.000 hectare gereserveerd zodat de gele kleur op de plannen van aanleg en ruimtelijke uitvoeringsplannen terrein moet prijsgeven. Het structuurplan schrijft namelijk een groeiscenario voor de groene bestemmingen, namelijk door 10.000 hectare landbouwgebied te herbestemmen als bosgebied en nog eens 38.000 hectare als natuur.
Op het terrein krijgen boeren de indruk dat het met die omvorming van landbouw naar natuur hard gaat. Vlaams parlementslid Francesco Vanderjeugd (Open Vld) verifieerde dat aan de hand van een schriftelijke vraag gericht aan minister Schauvliege. Vanderjeugd: “In 2015 neemt het verlies aan landbouwgrond een nieuwe vlucht tot 791 hectare. In de eerste helft van 2016 kwam daar nog eens 169 hectare bij. Op anderhalf jaar tijd maakt dat dus een afname van 960 hectare landbouwgrond. De provincie Antwerpen spande in 2015 de kroon met een verlies van 348 hectare landbouwgrond ten voordele van natuur. In het eerste semester verschuift het zwaartepunt naar de provincie West-Vlaanderen, dat 171 ha landbouwgrond moest derven.”
Vanderjeugd stelt vast dat het verlies op papier enkele jaren beperkt bleef, maar er nu in anderhalf jaar bijna 1.000 hectare van geel naar groen herbestemd werd. Hij gaat er bij minister Schauvliege op aandringen dat het nieuwe Beleidsplan Ruimte Vlaanderen voldoende landbouwareaal verzekert. Tezelfdertijd hoopt hij dat de hervormde pachtwet voldoende stimuli zal voorzien om ook het landbouwgebruik van de percelen voor landbouwdoeleinden veilig te stellen.
Het is niet de eerste maal dat de Open Vld-politicus informeert naar de omvorming van landbouwgrond naar groene bestemmingen. Waar hij dat doet vanuit de bezorgdheid dat landbouw terrein prijsgeeft aan natuur, hekelt de natuurbeweging dat het nog tientallen jaren zal duren vooraleer de ‘ruimteboekhouding’ uit het structuurplan (1997) klopt omdat het veel te traag gaat met de herbestemming van ‘geel’ naar ‘groen’. Overigens blijft ook de landbouwsector op zijn honger zitten omdat er in Vlaanderen weliswaar 750.000 hectare bestemd wordt voor landbouw maar de oppervlakte waarover professionele boeren en tuinders effectief kunnen beschikken in 2015 gekrompen was tot 609.000 hectare. Tien jaar eerder werd via de jaarlijkse perceelaangifte nog bijna 630.000 hectare opgegeven.
Het grote verschil tussen het 'boekhoudkundige' en effectieve landbouwareaal is te wijten aan oneigenlijk gebruik van landbouwgrond. Landbouwonderzoeksinstituut ILVO toonde aan dat in de provincie Antwerpen 29 procent van het landbouwareaal niet in landbouwgebruik is, een Vlaams record. Landbouwgrond wordt er ingenomen door hobbyweiden, tuintjes, zonevreemde economische activiteiten, enz. Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen dat in de steigers staat, heeft daar meer aandacht voor dan het oude structuurplan. De ruimtebegroting die vooropstelt dat landbouw hectaren afstaat aan bos en natuur stelt de landbouwsector niet ter discussie en zien organisaties als Boerenbond zelfs graag behouden met het idee dat er dan 750.000 hectare voor landbouw bestemd wordt, meer dan er nu in landbouwgebruik is. Richting 2050 heeft Vlaanderen met het nieuwe ruimtebeleid de ambitie opgevat om landbouwgrond meer voor professionelen te reserveren.
