"Biomassa blijft belangrijkste bron van groene energie"

In de marge van de beslissing van de Vlaamse overheid om geen subsidies toe te kennen aan de Gentse biomassacentrale BEE, wijst professor Wim Soetaert (UGent) erop dat biomassa wereldwijd voor 70 tot 80 procent van de groene energie zorgt en dus veruit de belangrijkste bron voor het opwekken van groene stroom blijft, ook in ons land. Maar een zaligmakende oplossing bestaat er niet: de energiebevoorrading in de toekomst wordt een nog complexere mix”, aldus Soetaert. Verder roept hij de overheid op om een dwingender beleid te voeren om meer groene stroom geproduceerd te krijgen.

Pro of contra biomassacentrales. De vraag of de Vlaamse overheid de Gentse biomassacentrale BEE subsidies zou toekennen of niet deed de discussie de afgelopen dagen hoog oplaaien. “Het is iets te kort door de bocht om te zeggen dat biomassacentrales verouderde technologie zijn, al is het zeker niet de meest innovatieve technologie”, geeft professor Soetaert zijn insteek. “Maar dat is eigenlijk de vraag niet, de vraag is of biomassa een oplossing is voor de productie van groene stroom, waar België zich ook voor engageert. Windmolens zijn ook standaardtechnologie geworden, het hoeft niet altijd nieuwe toptechnologie te zijn.”

Professor Soetaert wijst erop dat biomassa voor 70 tot 80 procent van de hernieuwbare energie zorgt wereldwijd en meent dat het ook zo zal blijven. "Biomassa heeft veel voordelen tegenover windmolens of zonnepanelen, want je kan bijvoorbeeld dag en nacht continu draaien en dat zonder al te veel hinder. Een belangrijke voorwaarde is wel dat de grondstof duurzaam moet zijn." De Gentse professor wijst er wel op dat de energiebevoorrading in de toekomst een nog complexere mix wordt, die ene zaligmakende oplossing bestaat niet, zegt hij.

Professor Soetaert stelt dat de overheid meer moet sturen en faciliteren. “Ik denk dat de overheid pro-actiever te werk moet gaan. Mijn conclusie is dat vrijblijvende doelstellingen formuleren op vlak van hernieuwbare energie niet werkt. De overheid moet dwingender te werk gaan, waarom geen verplichting om bij nieuwbouw zonnepanelen op het dak te plaatsen bijvoorbeeld? De vrije markt regelt dat niet, en als de vrij markt dat wel doet, dan zijn er nog allerlei wetten en verboden die in de weg staan. Vanzelf zal het dus niet gaan en dat hebben ze in Duitsland heel goed begrepen. Men heeft er de “energiewende” met man en macht doorgezet, daar treedt de overheid veel pro-actiever op. Dat is een opgave voor minister Tommelein. Hij hoeft zelf niets uit te vinden, kijk naar Duitsland en leer ervan.”

Biomassa mag dan wel de grootste energiebron blijven, toch ziet professor Soetaert de grootste groei in zonnepanelen en windenergie, wat groene stroom betreft. “Het plaatsen van zonnepanelen is stilgevallen omdat er nu helemaal geen subsidies meer zijn, van een oversubsidiëring naar het andere uiterste dus. En er staan nog veel te weinig windmolens in Vlaanderen. In de havens van Gent en Antwerpen kan men er nog makkelijk honderd bijplaatsen. Ik zie echt niet in wat het probleem is, ik stel alleen vast dat het tergend traag vooruit gaat.”

Van het Harelbeekse bedrijf Vyncke, ontwerper en bouwer van kleinschalige biomassacentrales, komt de suggestie om biomassa aan te wenden voor warmte- in plaats van energieproductie en dat liefst decentraal te doen met de lokaal aanwezige biomassa. “Biomassa werd zwaar gestigmatiseerd in functie van één project in Gent", zegt Jef Mestdagh, leidinggevende marketing en verkoop. “Er zijn nogal wat ongenuanceerde uitspraken gedaan, als zou biomassa 'een vorm van bedrog voor het mileu' zijn bijvoorbeeld.”

Het bedrijf Vyncke fronste ook de wenkbrauwen omdat in de debatten biomassa steeds gekoppeld werd aan het opwekken van elektriciteit, terwijl biomassa warmteprojecten veel rendabeler zijn. “Het thermisch rendement van deze projecten gaat tegenwoordig naar 90 à 95 procent en als je dit vergelijkt met een biomassacentrale die met een rendement van slechts 30 procent louter elektriciteit opwekt, kom je tot de vaststelling dat je met warmteproductie op gelijke CO2-neutrale wijze drie keer minder biomassa zal verbruiken.”

Jef Mestdagh merkt op dat alle buurlanden reeds lang overgeschakeld zijn naar het aanmoedigen van biomassaprojecten voor opwekking van warmte of voor een gecombineerde opwekking van warmte en elektriciteit. “Subsidies om met biomassa enkel nog elektriciteit op te wekken bestaan er niet meer.” Kleinschalige decentrale energieopwekking zal in de toekomst in Europa blijven toenemen. Vyncke denkt dan vooral aan biomassa in de buurt (gerecycleerde houtresten, afval uit bosbeheer, biomassa afvalstromen uit productieprocessen, enz.). “Je hoeft de biomassa niet van overal te laten aanleveren, zo worden het wegennet en het milieu niet onnodig belast.”