Bocholtse boeren produceren lokale 'landschapswarmte'

Na de algemene vergadering van het agrobeheercentrum Eco² in Bocholt vond een terreinbezoek plaats. Dat bood de gelegenheid om te zien hoe deze koepelorganisatie van in totaal 27 agrobeheergroepen in Vlaanderen er in slaagt om boeren op lokaal niveau te laten samenwerken rond agrarisch landschaps-, natuur- of waterbeheer. Het creëren van zowel ecologische als economische meerwaarde staat daarbij voorop. In Bocholt is de agrobeheergroep sinds 2014 actief in het kader van waterconservering en houtkantbeheer. De plaatselijke landbouwers pionieren met het produceren van lokale landschapswarmte. Met de houtsnippers die vrijkomen bij het beheer van houtkanten en -wallen zal vanaf dit najaar onder meer de scholencampus van het Biotechnicum verwarmd worden.
19 juni 2015  – Laatste update 14 september 2020 14:31

Na de algemene vergadering van het agrobeheercentrum Eco² in Bocholt vond een terreinbezoek plaats. Dat bood de gelegenheid om te zien hoe deze koepelorganisatie van in totaal 27 agrobeheergroepen in Vlaanderen er in slaagt om boeren op lokaal niveau te laten samenwerken rond agrarisch landschaps-, natuur- of waterbeheer. Het creëren van zowel ecologische als economische meerwaarde staat daarbij voorop. In Bocholt is de agrobeheergroep sinds 2014 actief in het kader van waterconservering en houtkantbeheer. De plaatselijke landbouwers pionieren met het produceren van lokale landschapswarmte. Met de houtsnippers die vrijkomen bij het beheer van houtkanten en -wallen zal vanaf dit najaar onder meer de scholencampus van het Biotechnicum verwarmd worden.

Agrobeheergroepen zijn samenwerkingsverbanden van landbouwers rond agrarisch landschaps-, natuur- en/of waterbeheer. Koepelorganisatie ABC Eco² begeleidt 27 groepen van landbouwers die lokaal werken rond diverse thema’s zoals akkervogelbeheer, waterconservering, houtkantenbeheer, graslandbeheer, bloemenranden, enz. De gebiedsgerichte samenwerking in agrobeheergroepen verhoogt de effectiviteit, het draagvlak, de efficiëntie en de duurzaamheid van agrarisch landschaps- en natuurbeheer, alsook de kansen voor samenwerking met derden.

De algemene vergadering van het agrobeheercentrum vond dit jaar plaats in Bocholt, waar een agrobeheergroep sinds 2014 werkt aan waterconservering en houtkantbeheer. Aangezien water een zeer kostbaar goed is, beleidt ABC Eco² landbouwers bij de aanleg van peilgestuurde drainage en stuwpeilbeheer. Een landbouwer heeft er alle belang bij om water vast te houden daar waar het nodig is om verdroging van zijn perceel en overstromingsgevaar in lager gelegen gebied te voorkomen.

Bij peilgestuurde drainage kan de landbouwer met behulp van een eenvoudige regelput het waterniveau op zijn percelen regelen. Het grote voordeel ten opzichte van conventionele drainage is dat er veel minder water onnodig via de drainagebuizen wegloopt naar de perceelgracht. In droge perioden en in de maanden dat de tractoren toch niets op het veld te zoeken hebben, werkt drainage immers contraproductief. Een twee techniek is stuwpeilbeheer: met behulp van een stuw met regelbare schotbalkjes beheert een landbouwer het waterpeil in de sloot. Op die manier kan hij zoveel mogelijk water vasthouden in de gracht en de aangrenzende percelen. Wanneer landbouwers samenwerken rond waterconservering vergroten de effecten op gebiedsniveau.

Dit LEADER-project rond waterconservering was een samenwerking van het agrobeheercentrum met watering De Dommelvallei en kreeg de ondersteuning van de gemeenten Bocholt, Neerpelt, Hamont-Achel, Peer en de provincie Limburg. Dankzij de begeleiding door ABC Eco² is de werking van de Bocholtse agrobeheergroep èn dus ook het beheer van stuwen en peilgestuurde drainage in de toekomst verzekerd. Ook in de andere gemeenten die actief zijn in dit project werden agrobeheergroepen van lokale landbouwers opgericht.

In het Interreg-project TWECOM worden houtkanten en -wallen in het landschap terug in een economisch en ecologisch verantwoord beheer gebracht. Vroeger werden houtkanten en bomenrijen in het landschap handmatig geoogst en verjongd, dit door telkens de dikste elementen eruit te halen en jonge struikjes de kans te geven uit te groeien. Dit proces kwam enkele decennia geleden echter tot stilstand door de evoluties in de landbouw en goedkope fossiele brandstoffen. Zo kwam het hakhoutbeheer in onbruik, met negatieve gevolgen voor ecologie, landschap en landgebruik.

Landbouwers nemen de draad van houtkantonderhoud nu weer op, ditmaal met moderne oogstmachines zoals een bomenknipper op een kraan en een hakselaar met opvangbunker. Vooraf wordt elke houtkant gescreend en opgenomen in een 'beheerplan' om de ecologische en economische doelstellingen te bereiken. De landbouwers uit Bocholt zijn niet alleen bij het oogsten van de houtsnippers betrokken, maar gelet op de ruimte die zij hebben op hun erf ook bij de opslag en het drogen ervan. Het agrobeheercentrum werkt in dit project samen met een aantal buitenlandse partners, het Innovatiesteunpunt van Boerenbond, Inagro en het Regionaal Landschap Lage Kempen. Daarnaast kan het project rekenen op een substantiële ondersteuning van de provincie Limburg.

De geoogste bomen vervangen traditionele fossiele brandstof. Ze zijn een moderne CO²-neutrale brandstof en worden ingezet bij verwarming van gebouwen, liefst in de directe nabijheid van de oogstplaats. In Bocholt is het goed gelukt om de afzet binnen de eigen gemeenschap te vinden. Wanneer het eind dit jaar opnieuw kouder wordt, zullen verschillende gebouwen op de scholencampus van het Biotechnicum, de stallen van de proefboerderij van praktijkcentrum PVL en het parochiehuis verwarmd worden met de houtsnippers van Bocholtse houtkanten. Het opzetten van lokale 'energieclusters' met weinig transportkilometers past in het concept van ecologisch hernieuwbare en lokale energievoorziening en draagt op die wijze ook bij tot het actieplan Limburg klimaatneutraal.

Bekijk een video over stuwpeilbeheer en peilgestuurde drainage op Youtube.
 

Beeld: Agrobeheercentrum Eco²

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek