Boeren in beroep tegen verkoop landbouwgrond door OCMW

De boer en boerin die een rechtszaak aanspanden tegen het OCMW van Gent gaan in beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in eerste aanleg. In 2016 verkocht het OCMW 450 hectare vruchtbare landbouwgrond in één blok aan een investeringsmaatschappij in handen van ondernemer Fernand Huts. Op 30 april startte de beroepsprocedure. Verschillende boerenbewegingen, middenveldorganisaties en academici steunen de beslissing. In De Standaard klaagt Raf Verbeke van burgerbeweging Constituante aan dat publieke instanties landbouwgrond zien als investeringskapitaal in plaats van als hefboom voor beleid.

Voor 17,5 miljoen euro verkocht het Gentse OCMW 79 percelen landbouwgrond als één blok aan een investeringsmaatschappij. Geen enkele landbouwer kan zo’n bedrag ophoesten. Voor een rijke industrieel als Fernand Huts was het een buitenkans om landbouwgrond te kunnen kopen aan de prijs van 39.000 euro per hectare. “Kleine boeren betalen bijna het dubbele op de privémarkt”, zegt Annelies Marchand. Zij wilde samen met haar partner Pieter van Poucke 5 hectare van de OCMW-gronden in Zeeuws-Vlaanderen kopen om hun bioboerderij uit te breiden. “Wij denken dat het enorm belangrijk is dat de rechter zich uitspreekt in deze zaak en gaan daarom in beroep”, vertelt ze. Voor het gerechtsgebouw aan het Koophandelsplein in Gent voerden het landbouwechtpaar en enkele sympathisanten dinsdagmorgen actie, geflankeerd door een vier meter hoog mobiel standbeeld van Vrouwe Justitia.

Volgens de eisers is er sprake van onterechte staatssteun van het OCMW aan Huts. “Het stuk grond was 20 miljoen euro waard volgens het taxatieverslag, en in 2016 was dat al 22,5 miljoen. Dat is een reële staatssteun van 5 miljoen euro bij een verkoop voor 17,5 miljoen euro”, pleitte hun advocaat in eerste aanleg. De rechtbank oordeelde toen dat de klacht onontvankelijk is. De boeren hadden in Nederland naar de rechter moeten stappen en toonden geen belang aan, aldus de rechter. De klacht werd ook onontvankelijk verklaard omdat van de overdracht van de gronden geen melding was in een Belgische hypotheekkantoor, maar de boeren gaan nu dus in beroep. “Inmiddels heeft het investeringsbedrijf al een deel van de gronden doorverkocht. Dat de gronden op zo’n korte tijd terug van de hand gedaan werden ondanks hoge notariskosten bevestigt dat de aankoopprijs ver onder de marktprijs lag.”

Het OCMW van Gent verkocht de gronden via een procedure onder gesloten omslag, zonder belangstelling voor de toekomstige aanwending van de percelen. De laatste jaren hebben de Vlaamse steden en gemeenten massaal eigendommen verkocht. Op die manier willen ze andere noodzakelijk investeringen financieren. Sympathiserende organisaties als Boerenforum en FIAN Belgium vinden dat kortzichtig. “Op langere termijn geven we hiermee onze voedselautonomie nog verder uit handen. Grond wordt steeds schaarser en dat hebben ook de investeerders van deze wereld begrepen. In België, Europa en de rest van de wereld zien we dat nieuwe spelers zich op de grondmarkt begeven voor speculatieve doeleinden. Dit gaat ten koste van de boeren en boerinnen die deze grond nodig hebben om hun beroep te beoefenen.”

In De Standaard betoogt Raf Verbeke van burgerbeweging Constituante: “Armlastige OCMW's zien de betwiste gronden als investeringskapitaal, niet langer als 'patrimonium van de armen' met enorm potentieel op de lange termijn: als hefbomen in klimaat- en sociaal beleid, voedselsoevereiniteit en om het roer om te gooien inzake biodiversiteit.” Tijs Boelens van Boerenforum vult aan: “Met 450 hectare zou het OCMW ieder jaar 4.500 mensen kunnen voeden. De betwiste gronden hebben gedurende 750 jaar onder die logica in de handen van het OCMW vertoefd. Toegang tot gezond voedsel maakt deel uit van de verantwoordelijkheid van een OCMW om iedereen een menswaardig leven te garanderen. Gezond, lokaal en duurzaam voedsel is echter enkel mogelijk indien boeren toegang hebben tot landbouwgrond. Daarom vragen wij een moratorium op de verkoop van publieke landbouwgronden en willen we dat deze gronden worden ingezet voor duurzame lokale landbouw.”