Boerensyndicaat vraagt om realiteitszin in klimaatdebat

Groen stelt voor om de veestapel met een kwart te doen dalen richting 2025 in het licht van de klimaatproblematiek. De voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat, Hendrik Vandamme, gaat eerstdaags in gesprek met de partijtop. In een eerste reactie op Radio 1 uit hij alvast zijn bedenkingen: “Het idee om de veestapel in onze regio af te bouwen, is niet nieuw. Denk aan de studie van Greenpeace. Maar het gaat voorbij aan de realiteit in onze sector.” Een harde realiteit, zo blijkt, want de vleesveestapel is in twee jaar tijd met ruim 12 procent gekrompen onder invloed van de lage prijzen en de hoge leeftijd van veehouders. “Het is heel gemakkelijk om te zeggen hoe we moeten boeren wanneer je ploeg een potlood is en wanneer je mijlenver verwijderd bent van het veld”, citeert Vandamme een oud Amerikaans president.

Veehouderij blijft in het oog van de klimaatstorm staan. De jeugdige betogers nemen de productie en consumptie van rundvlees op de korrel met slogans als ‘Red het klimaat, eet geen koe.’ Wie het klimaat wil redden, kan volgens Greenpeace niet om de grote ecologische voetafdruk van veeteelt en de vleesconsumptie heen. De milieuorganisatie liet recent becijferen dat de Belgische vleesproductie met 83 procent daalt in een scenario van volledig ecologische landbouw. De broeikasgasuitstoot neemt in dat geval af met 58 procent, de uitstoot van stikstof halveert en de impact op de biodiversiteit vermindert met 76 procent. In het klimaatplan van Groen is landbouw en voeding één van de zes routepaden en wordt er richting 2025 gemikt op meer biolandbouw en 25 procent minder vee.

Radio 1 vroeg Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat, om een reactie op zo’n afbouwscenario voor de veestapel in Vlaanderen. Hij wijst er om te beginnen op dat die daling zich reeds spontaan voltrekt in de vleesveestapel als gevolg van de dalende consumptie van rood vlees. “De prijzen zijn slecht en de gemiddelde vleesveehouder is ondertussen 63/64 jaar oud”, maakt Vandamme duidelijk dat de crisis in de sector de productie nog verder zal doen dalen. Ook het Europees landbouwbeleid zal, na 2020 nog meer dan nu, sturen in de richting van minder maar meer duurzaam produceren. De grondgebonden vergroeningsmaatregelen zijn daar een mooi voorbeeld van.

Omtrent de broeikasgasuitstoot van de veehouderij wil de voorzitter van het boerensyndicaat de puntjes op de i zetten: “Landbouw in België stoot 9 procent van de broeikasgassen uit volgens het recentste Milieurapport (MIRA), en ongeveer de helft daarvan kan je toeschrijven aan veehouderij. In Knack liet GAIA uitschijnen dat veehouderij verantwoordelijk is voor 18 procent van de broeikasgasuitstoot. Dat is het mondiale en inmiddels achterhaalde cijfer, door Wereldvoedselorganisatie FAO zelf al bijgesteld naar 14 procent.”

In eigen regio lukte landbouw in een daling van de emissies van 20 procent tegenover 1990 en 8 procent tegenover 2000. Hendrik Vandamme voorspelt dat die daling zich zal doorzetten door efficiëntiewinsten en het implementeren van innovatieve technieken. “In een aantal andere sectoren stijgt de emissie nog steeds met weinig zich op beterschap bij ongewijzigd beleid. Bovendien is het aandeel in de totale Vlaamse broeikasgasemissie van industrie (27%), transport (19%) en huishoudens (14%) een pak groter dan dat van landbouw. Stop je morgen met vlees consumeren, dan zal je geen significante daling van de uitstoot zien.”

Bovendien, en dat wordt volgens Vandamme te snel vergeten, moeten dierlijke eiwitten in het eetpatroon dan vervangen worden door andere eiwitbronnen. De productie daarvan is niet vrij van emissies, ongeacht of het nu over plantaardige eiwitten gaat of over kunstmatig gefabriceerd kweekvlees. Zonder veehouderij wordt het ook bijzonder lastig om kringlopen te sluiten in de voedselketen. “Nu gaan reststromen van de voedingsindustrie grotendeels naar veevoeder.”

Het Algemeen Boerensyndicaat vraagt om vertrouwen te hebben in voortschrijdende kennis en technologie: “Landbouwonderzoeksinstituut ILVO heeft oplossingen klaar die op korte termijn toegepast zullen worden. De uitstoot van methaan kan met een derde gereduceerd worden door kleine aanpassingen in de voederrantsoenen van de koeien.” Landbouw zit van nature ook slim in elkaar in de zin dat planten CO2 opnemen en kunnen vastleggen in de bodem. Graslanden en zelfs een akker suikerbieten zijn beter in het opnemen van CO2 dan bossen. Met die bedenking dat de CO2 relatief snel weer vrijkomt terwijl dat bij een bos langer duurt.

Dat zijn allemaal nuances die het boerensyndicaat wil aanbrengen op een moment dat de ideologische visies en de slogans overheersen. Daarom, zegt de boerenorganisatie, “is het grootste probleem de stedeling die totaal vervreemd is van zijn eigen voedselproductie en ook vervreemd is van het platteland”. Daar wordt naar verluidt handig gebruik van gemaakt om de landbouw in een kwalijk daglicht te stellen. Vandamme: “Ons verhaal wordt te vaak verteld door degenen die ons niet meer kennen. De hype rond labo-hamburgers en ander kweekvlees past in dit plaatje en wordt bewust gecreëerd om nieuw kapitaal aan te trekken. De labo-hamburger van de Nederlandse professor Mark Post werd gefinancierd door Sergey Brin, de co-oprichter van Google. Ook de eigenaars van Amazon, Virgin en Microsoft financieren hun eigen start-ups in kweekvlees.”

“Wat ontbreekt in de visies op landbouw is realiteitsbesef”, besluit de voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat. “Nergens wordt er een duurzame toekomst voor de landbouwer en de duizenden werknemers van de ganse agrovoedingsketen geschetst. Geef ons maar de pure steak of hamburger van bij ons. Ook de vegetarische medemens voorzien we graag van lekker en gezond voedsel van bij ons. Maar laat de boodschap duidelijk zijn. Landbouwers zijn wel degelijk klimaatbewust en ondervinden als eerste de voor- en nadelen van een veranderend klimaat.”