CAG: "Kijk maatschappij op mest is drastisch veranderd"

Tot op vandaag is het gebruik van mest essentieel op elk landbouwbedrijf. Van oudsher werd de Vlaamse landbouw in de internationale agronomische literatuur geroemd voor zijn intensieve én creatieve gebruik van mest. Het was lange tijd immers een relatief schaars goed. Dat veranderde in de tweede helft van de 20e eeuw toen mestoverschotten zich nadrukkelijk manifesteerden. Dierlijke mest bleek niet langer alleen een gegeerd goed, maar ook een (milieu)probleem. In het themaverhaal ‘Het bruine goud’ staat het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) ook stil bij andere evoluties inzake mest zoals opslag, transport en spreiding op het veld. Zo kom je te weten waar een ‘beerlepel’ ooit nog voor gediend heeft.

Mest bestaat in allerlei vormen, soorten en maten. In de jaren ’60 en ’70 dook het fenomeen van dierlijke drijfmest op. Niet veel later, in de jaren ’80, doken steeds meer berichten op over mestoverschotten. De veestapel was explosief gegroeid als reactie op de toegenomen vraag naar vlees en de door Europa gegarandeerde melkprijs. Maïsteelt kende in België zijn grote doorbraak. Schaalvergroting en afvloeiing van arbeidskrachten uit de landbouw deden melkveehouders overschakelen op machinaal melken.

Voor de ‘industrialisatie’ van de landbouw was de mesthoop één van de pronkstukken op de boerderij. Stalmest wordt nog steeds op een hoop bewaard, maar de hedendaagse landbouw produceert veel meer drijfmest van varkens en runderen. Opvang wordt in een kelder onder de stal voorzien, of in een bovengrondse mestsilo. Een andere evolutie die het Centrum Agrarische Geschiedenis opvalt inzake mest is de spreiding ervan. Tot in de jaren 1950 gebruikte de boer handvoorwerpen: een mesthaak en riek voor vaste mest en een beerlepel voor de vloeibare fractie. Een enorm contrast met de steeds grotere beertonnen die drijfmest transporteren en meteen ook injecteren op het veld.

Lees het themaverhaal ‘Het bruine goud’ via de online erfgoeddatabank van CAG.