Chinezen boycotten Belgische varkens

De Belgische varkensvleesbedrijven lopen dit jaar 46 miljoen euro omzet mis doordat de export 33 procent krimpt. Al maanden boycotten vooral Aziatische landen ons vlees vanwege zieke Waalse evers, en dat zal nog even zo blijven. “Onze winst staat onder druk”, zegt Jos Claeys, de CEO van Belgiës grootste slachter, Belgian Pork Group. Ook zijn concurrent Dirk Nelen van Noordvlees heeft er last van. “We maken echter geen verlies omdat de varkensboeren een deel van de last dragen.” De boycot kan tot zes maanden na het laatste ziektegeval duren. “Sommige landen leggen de export zelfs stil tot drie jaar erna”, zegt Nelen. “Ook in 2019 zullen we de gevolgen moeten dragen.”

Meerdere niet-Europese landen weigeren nog Belgisch varkensvlees te importeren. Dat is een streep door de rekening van de Belgische varkensboeren en -slachthuizen. De Belgische slachthuizen zullen dit jaar volgens hun federatie FEBEV 33 procent minder vlees exporteren dan in 2017 en 46 miljoen euro omzet mislopen. Boerenbond raamt de schade voorzichtiger op 20,42 miljoen euro. Dat komt onder meer doordat de prijzen van varkenskarkassen ruim 20 procent lager liggen dan eind 2016 en 15 procent lager dan een jaar geleden. Voor 100 kilogram varkenskarkas krijgt de boer 113 euro. Dat is een groot probleem voor de sector, die door de sterke Europese concurrentie al jaren tegen lage winstcijfers vecht.

De problemen waar Noordvlees-CEO Dirk Nelen het over heeft, zijn zieke Waalse zwijnen. In september bleek dat meerdere everzwijnen in de provincie Luxemburg de Afrikaanse varkenspest hadden. Sindsdien werden minstens 184 beesten ziek. Sinds vorige maand zijn geen gevallen meer ontdekt. De ziekte is ook besmettelijk voor gedometiceerde varkens. In de buurt van de besmettingen zijn duizenden dieren preventief gedood. Varkenskwekers in de regio mogen al drie maanden geen nieuwe dieren in de stallen zetten.

Nog geen enkel tam varken is ziek gemeld, maar toch loopt de Belgische varkenssector grote schade op. “Er is een lange lijst landen waarnaar we niet meer mogen exporteren: China, Zuid-Korea, Japan, de Filipijnen, Zuid-Afrika...”, zegt Claeys. “Die hebben in handelsverdragen vastgelegd dat de grens dichtgaat voor varkensvlees uit landen met varkenspest.” De boycot kan tot zes maanden na het laatste ziektegeval duren. “Sommige landen leggen de export zelfs stil tot drie jaar erna”, zegt Nelen. “Ook in 2019 zullen we de gevolgen moeten dragen.”

De Belgische vleeslobby verweert zich tegen dat onheilspellende scenario. “Diplomaten proberen onze handelspartners te overtuigen de grenzen binnenkort weer te openen”, zegt Nelen. “Ze argumenteren dat België er al maanden in slaagt de ziekte onder controle te houden. Het gebied waar besmettingen waren, dijt niet uit.” De boeren en slachters kunnen wel nog exporteren naar de EU-lidstaten. “Boycots zijn onmogelijk door het vrij verkeer van goederen”, zegt Nelen. “Maar onze Europese klanten kopen minder omdat ze het vlees niet kunnen exporteren buiten Europa.”

Dat Azië de deur heeft gesloten voor Belgische varkens, is een opdoffer voor de Belgische slachthuizen. Drie jaar geleden riepen ze China uit tot het nieuwe walhalla voor het Belgische varkensvlees en tekenden België en China een exportakkoord. “Nog altijd heb ik China nodig voor mijn businessmodel”, zegt Nelen. “In Europa verkopen we vlees op basis van de spieren van het varken. In China verkopen we varkenspoten, -koppen, de tong, het hart en de nieren voor vrij mooie prijzen. China blijft op lange termijn een belangrijk land.”

De Belgische slachters zoeken tijdelijke oplossingen. “Het vlees dat normaal naar China gaat, verkopen we nu in Oost-Europa en Afrika”, zegt Claeys. “Uiteraard voor lagere prijzen en met minder winst.” Die flexibiliteit hebben de boeren niet, zegt een woordvoerder van Boerenbond. “Zij moeten er vooral over waken dat de ziekte niet uitbreidt.” De boeren in het getroffen gebied mogen minstens een jaar geen nieuwe dieren houden, maar krijgen financiële steun van een Europees fonds.