"De dag waarop FrieslandCampina ons in de steek liet"

De Vlaamse land- en tuinbouwers zitten dit jaar in de hoek waar de klappen vallen. Sommige bedrijven worden in hun voortbestaan bedreigd door de natuurdoelstellingen en allemaal hebben ze last van de lage prijzen voor hun producten. Wanneer FrieslandCampina dan de helft van zijn leveranciers in Vlaanderen afstoot, verandert de neerwaartse spiraal voor de getroffen boeren in een uitzichtloze situatie. Teja De Prins uit Leffinge kruipt in haar pen als steun voor haar man die leverde aan FrieslandCampina en voor alle andere landbouwers. Zij haalt zwaar uit naar de Nederlandse coöperatie met vestiging in Aalter: “Onverdiend. Respectloos. Je reinste onrecht.” Niet eerder wees er iemand op de 192 miljoen euro winst die de zuivelverwerker tijdens de eerste zes maanden van dit jaar realiseerde.

Een schokgolf ging door de melkveehouderij toen FrieslandCampina meedeelde dat het de leveringsovereenkomst met 443 landbouwers in het westen van ons land stopzet met ingang van 1 juli 2016. Een beslissing die de Nederlandse coöperatie genomen heeft zonder de recent opgerichte producentenorganisatie van melkveehouders te horen. Het spreekt vanzelf dat dit hard aankomt voor de getroffen boeren. De huidige slechte conjunctuur maakt het alleen maar erger. De melkprijs is al maandenlang belabberd laag. Er is weinig vraag naar melk dus staan nieuwe afnemers niet in de rij aan te schuiven. Dat is ooit wel eens anders geweest.

Niemand die beter kan verwoorden wat voor een zware opdoffer dit is dan een getroffen landbouwer. Teja De Prins en haar man Klaas Devreese hebben een melkveebedrijf in Leffinge. Klaas melkt 90 koeien. Teja helpt op de boerderij en gaat ook buitenshuis werken als landschapsarchitecte en fotografe. Toen het koppel een melkveebedrijf in de Leffingse polder overnam, verklaarde iedereen hen gek. De goesting bij Teja en Klaas was nochtans groot: “We stonden te springen om eraan te beginnen, met hart en ziel… Nu, slechts vier jaar later is het de dag waarop FrieslandCampina ons in de steek laat. Het is acht uur ’s avonds en Klaas is nog steeds de koeien aan het melken. Ik bracht hem net wat boterhammen omdat hij na het melken nog naar een zoveelste vergadering gaat.”

De brief waarmee FrieslandCampina zijn leveranciers op de hoogte bracht, doet onpersoonlijk aan. “We worden via een standaardbrief uitgenodigd op een crisisoverleg waar wij, samen met 442 lotgenoten, vriendelijk bedankt worden voor onze jarenlange inzet”, zegt Teja, die graag een woordje uitleg geeft over die inzet. “Dag in, dag uit, door weer en wind, weekdag of zondag staat Klaas om half zes 's morgens op om élke dag te doen wat hij graag, met overtuiging en met passie doet. Wanneer ik om zeven uur naar mijn werk vertrek is hij al anderhalf uur in de weer met zijn dieren. Ik zie met lede ogen aan hoe iemand met zoveel passie en liefde dagdagelijks, gemiddeld zo’n 15 uur per dag, hard fysiek labeur verricht en daar geen cent aan verdient. Geen cént.”

De winstcijfers van de grootste zuivelcoöperatie van Nederland zijn Teja en haar man niet ontgaan. De Volkskrant schreef dat FrieslandCampina in de eerste zes maanden van dit jaar 192 miljoen euro winst behaalde. Dat is 85 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Het bedrijf profiteert volgens de krant vooral van een fikse daling van de melkprijzen sinds het afschaffen van het melkquotum eerder dit jaar. Het melkveehouderskoppel uit Leffinge vergelijkt dat met de eigen winstcijfers die onbestaande zijn. “Integendeel, de verliezen zijn niet meer te vermijden en stapelen zich op. En dit terwijl elke adviseur die op ons bedrijf komt het er mee eens is dat onze technische resultaten uitstekend zijn.” Het is voor hen onbegrijpelijk dat de nieuwste productielijn bij FrieslandCampina op twee jaar kan worden afgeschreven terwijl dat voor het melkveebedrijf 30 jaar vergt.

In het slot van haar brief klinkt Teja De Prins, landschapsarchitecte, fotografe maar ook boerin in hart en nieren, verbitterd: “Laat me héél duidelijk zijn: voor de centen moet je het dus allemaal niet meer doen, laat staan voor het boterhammetje op je plank. Voor de onvoorwaardelijke liefde voor 't vak daarentegen, daarvoor wel. De manier waarop Klaas over onze koeien spreekt… Neem nu onze “knuffelkoe” Jaklien die je op de foto met Klaas ziet. Hoe het haar verging tijdens het kalven, hoeveel het vet- en eiwitgehalte van haar melk bedraagt en hoe sterk ze haar eigen willetje doordrijft in de kudde. 't Is een pateeke die Jaklien, dáár heb je nog eens wat van terug. Melk. Maar ook dankbaarheid en respect. En laat dat laatste net hetgeen zijn dat ontbreekt bij FrieslandCampina, niet in het minst door de manier waarop de firma haar leveranciers aan het lijntje hield.”

Teja kom niet uit een boerenfamilie en gaat, naast het werk op de boerderij, buitenshuis werken om het boeltje leefbaar te houden. “Het is dus de verdienste van Klaas dat we met ons bedrijf staan waar we vandaag staan. Het is zijn onvoorwaardelijke liefde voor het vak die hem in de boerenstiel doet blijven geloven, elke dag opnieuw... En ik, ik kan enkel maar toekijken en met afschuw vaststellen dat meer en meer landbouwers hun gezin, bedrijf en soms zelfs zichzelf verliezen. Het is je reinste onrecht...”. Zij wenst alle land- en tuinbouwers, niet enkel de getroffen melkveehouders, in de toekomst het respect en loon naar werken dat ze verdienen. En ze hoopt uit de grond van haar hart dat ze ooit hun werk- en levensvreugde terugvinden.