Drinkwatermaatschappijen filteren alle pesticiden eruit

De kwaliteit van het drinkwater in Vlaanderen is nog altijd bijzonder goed. Van alle analyses die in 2017 werden uitgevoerd, voldeed 99,63 procent aan de wettelijke kwaliteitseisen. De meeste normoverschrijdingen werden vastgesteld voor lood en nikkel, zo blijkt uit de meest recente cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Van gewasbeschermingsmiddelen uit de landbouw zijn sporen terug te vinden in ons drinkwater, maar nooit in een hoeveelheid die de drinkwaternorm (0,1 microgram per liter water) overschreed. Dat wil volgens VMM niet zeggen dat de druk door gewasbescherming op drinkwaterbronnen vermindert. Drinkwatermaatschappijen moeten namelijk steeds meer moeite doen om de chemische stoffen uit het ruwe water te filteren.

In 2017 voerden controleurs van de Vlaamse drinkwatermaatschappijen 10.499 bewakingen en 750 audits uit bij klanten. Het totale conformiteitspercentage bedroeg 99,63 procent. "Dat betekent dat bijna alle gecontroleerde drinkwaterstalen voldoen aan de kwaliteitsnormen zodat het water geschikt is voor consumptie", legt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) uit. De watermaatschappijen zijn zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wettelijk verplichte controle aan de kraan. Jaarlijks maken ze een controleprogramma op dat moet worden goedgekeurd door VMM. Die houdt toezicht op de drinkwatervoorziening in Vlaanderen.

Een verhoogde aandacht voor lood in drinkwater in Vlaanderen blijft volgens de toezichthouder nodig. Behalve voor lood werden de meeste normoverschrijdingen vastgesteld voor nikkel, enterokokken, E. coli en nitriet. Vlaanderen is opgedeeld in 92 leveringsgebieden voor drinkwater. Een leveringsgebied is een afgebakend gebied waarbinnen het drinkwater afkomstig is uit één of meerdere bronnen waarbinnen het water van vrijwel dezelfde uniforme kwaliteit is. In 2017 is naar 28 actieve stoffen van gewasbeschermingsmiddelen in nagenoeg al die leveringsgebieden van drinkwater gezocht. Van iedere stof zijn honderden tot wel 1.500 stalen genomen.

Zeven van de 28 gewasbeschermingsmiddelen zijn een beperkt aantal keren gemeten, maar nooit in een hoeveelheid die de drinkwaternorm (0,1 microgram per liter water) overschreed. De actieve stof bentazon – een waardevol herbicide in de groenteteelt maar met een slechte naam in verband met de waterkwaliteit – dook 173 keer op in de metingen. Niet één keer kwam de drinkwaterkwaliteit in gevaar. Bij de in totaal acht erg persistente stoffen is ook het reeds lang van de markt verdwenen middel atrazine dat in de jaren '90 elke onkruidbestrijding in maïs deed slagen. Eens gewasbeschermingsmiddelen zich vermengd hebben met grondwater breken ze maar heel traag af. Drinkwatermaatschappijen kunnen uit hun analyses afleiden welke actieve stoffen veel gebruikt worden of werden in de landbouw. Het gaat bijvoorbeeld om 2,4D (oud herbicide van het type groeihormoon), chloortoluron (graanherbicide) en terbutylazine (maïsherbicide).

Uit het nieuwe drinkwaterrapport zou je (foutief) kunnen afleiden dat er zich geen probleem stelt met waterverontreiniging door pesticidenresiduen en de afbraakproducten van metabolieten. Het tegendeel is waar want de drinkwatermaatschappijen moeten almaar grotere inspanningen doen om het ruwe oppervlakte- en grondwater op te waarderen tot drinkwater. “We zien dat nieuwe stoffen steeds wateroplosbaarder worden en ook sneller omgezet worden tot metabolieten waardoor de concentraties ervan toenemen in het milieu”, licht VMM-woordvoerder Katrien Smet toe. Net vanwege die toenemende druk door gewasbescherming stijgen de kosten voor waterzuivering, bijvoorbeeld omdat de actieve koolfilters op de zuiveringsinstallaties vaker vernieuwd moeten worden.

Meer info: VMM-rapport drinkwaterkwaliteit 2017