Duurzaam inkopen als sleutel voor duurzame keten

Ons voedingssysteem staat onder druk, niet in het minst omdat het voor boeren wereldwijd meer dan ooit een uitdaging is om een leefbaar inkomen te halen uit hun landbouwactiviteiten. Vanuit die vaststelling vroeg Vredeseilanden zich af waar de hefbomen zich bevinden om ons mondiaal, maar evengoed lokaal voedingssysteem sociaal, ecologisch en economisch duurzamer te maken. Zo kwam het inkoopbeleid in beeld, dat een verregaande impact kan hebben doorheen de hele keten. FEVIA, Boerenbond, The Shift, Fairtrade België en Vredeseilanden gingen samen rond tafel zitten en kwamen tot negen to do’s voor duurzaam inkopen in de retail en voedingsindustrie.

Als elke schakel in de keten rekening houdt met de duurzaamheidsprestaties van de producten die het aankoopt, dan zet de hele voedingsketen een belangrijke stap richting verduurzaming. Dat is het uitgangspunt van het nieuwe charter duurzaam inkopen dat FEVIA, Boerenbond, The Shift, Fairtrade België en Vredeseilanden als onderdeel van het transformatieproject opgesteld hebben. Dat transformatieproject is intussen uitgegroeid tot een referentie als het gaat over de duurzaamheidsinspanningen van de voedingssector. 

Het charter bevat negen aanbevelingen en een reeks toetsstenen om na te gaan in welke mate bedrijven erin slagen om de verschillende punten toe te passen. Duurzaam inkopen begint met een “waarachtig engagement” van het topmanagement van het bedrijf in kwestie, zo luidt een eerste aanbeveling. Precies omdat de visie van het topmanagement deel uitmaakt van de identiteit, de langetermijnvisie en de cultuur van het bedrijf, is het essentieel dat de juiste insteek in de bovenste regionen van een bedrijf aanwezig is. Daarnaast moet het duurzaamheidsengagement geoperationaliseerd worden in concrete objectieven voor de toekomst van het bedrijf, en moeten daar duidelijke indicatoren aan gekoppeld worden.

Ten tweede is ook een gedragscode voor leveranciers belangrijk. Die code wordt best in dialoog met de leveranciers opgesteld, zodat er gedeeld eigenaarschap ontstaat en het draagvlak groter wordt. Zo’n code leidt idealiter tot een waardige prijs, wat één van de steunpilaren van een duurzame keten zou moeten zijn. “Boeren hebben supermarkten nodig en voedingsbedrijven nodig, supermarkten en voedingsbedrijven hebben boeren nodig, en dus is een goede verstandhouding cruciaal”, zo legt Gert Engelen van Vredeseilanden uit. “De lusten en de lasten, maar ook de winsten, de kosten en de risico’s, moeten correct verdeeld worden.”

Ook een zekere graad van loyauteit maakt de keten eerlijker. Gelijkwaardige duurzame lange termijnrelaties met leveranciers bevorderen duurzame economische relaties en bieden kansen om samen nieuwe markten en producten te verkennen, zo staat te lezen in het charter. In een ideaal scenario worden deze en andere doelstellingen ook nauwgezet geregistreerd en gemeten, zodat duidelijk wordt of de doelstellingen gehaald worden. Op basis van de verzamelde data kan het bedrijf in kwestie de vooruitgang in kaart brengen en bijsturen waar nodig.

Transparantie kan daar zeker bij helpen en is cruciaal om inzicht te verkrijgen in wie er produceert, hoe dat gebeurt en wat de duurzaamheidsprestaties zijn voor de verschillende schakels in de keten. Als laatste aanbeveling worden bedrijven aangemoedigd om te durven experimenteren en innoveren. “Innoveren is een must, voor ieder bedrijf”, weet ook Engelen. “En duurzaam innoveren heeft meer impact als bedrijven samenwerken om producten te ontwikkelen en samen naar nieuwe markten en businessmodellen te zoeken .”