Een droog jaar blijkt andermaal een goed graanjaar
Naar jaarlijkse gewoonte evalueert Synagra, de beroepsfederatie van de Belgische graanhandel, de graanoogst. Er waren door de aanhoudende droogte zorgen over de opbrengst, maar die blijkt goed. Ondanks een areaalinkrimping van zeven procent stijgt de graanproductie exclusief korrelmaïs met 31 procent tegenover verleden jaar, en zit de nieuwe oogst drie procent boven het vijfjaarlijkse gemiddelde. “Dit beaamt de stelling dat een droog jaar een goed graanjaar is”, zegt de graanhandel, die net zoals de mengvoederindustrie signaleert dat het ook met de kwaliteit snor zit.
Na de desastreuse oogst in 2016 – opbrengst en kwaliteit lieten het toen afweten door het sombere en kletsnatte weer – is 2017 ondanks de voorjaarsdroogte uitgedraaid op een normaal graanseizoen. Graanhandelaarsfederatie Synagra baseert zich op de voorlopige areaalcijfers voor strogranen en een uitgebreide bevraging van de leden-graancollecteurs. Algemeen stelt de graanhandel een stijging van het gecollecteerde volume van 25 à 30 procent vast tegenover verleden jaar. “De totale Belgische graanproductie, exclusief maïs, ramen we op 2,483 miljoen ton”, zegt Jean Maertens van Synagra.
De tarwe- en gerstproductie liggen respectievelijk 28 en 19 procent hoger dan de oogst van 2016. Spelt was in 2014 een echte hype toen de uitzaai zich aandiende, maar een jaar later verliep de afzet stroef en stelde de prijs teleur. Daarom werd veel minder spelt uitgezaaid in het seizoen 2015-2016. Het voorbije graanseizoen herpakte de teelt zich, vooral in Wallonië dan, met een areaaluitbreiding van 49 procent. De productie is met 131.861 ton zo maar even 2,5 keer groter dan vorig jaar, maar toch nog 39 procent lager dan de recordoogst uit 2015.
Ondanks een kleine areaalinkrimping van koolzaad (-10% in Vlaanderen, -5% in Wallonië) kent ook hier de productie met 64.768 ton een aanzienlijke stijging van 42 procent tegenover verleden jaar. “Dat is te danken aan recordopbrengsten van 5,5 ton per hectare”, weet Maertens. De opbrengsten in Vlaanderen en Wallonië ontlopen elkaar niet sterk, hoewel er regiogebonden toch verschillen zijn naargelang de bodemstructuur, voorvrucht en hoeveelheid neerslag.
De uitzonderlijk goede weersomstandigheden tijdens de uitzaai van de granen, de bloei en de afrijping hebben voor een meer dan behoorlijke kwaliteit gezorgd. Wanneer een aar veel graankorrels oplevert, laat de kwaliteit het soms afweten door het ‘verdunningseffect’. Niet dit jaar, want Synagra spreekt van een kwalitatieve oogst met een hoog hectoliter- en eiwitgehalte. Begrijp: de graanaren leverden mooie dikke korrels op die rijk zijn aan eiwit. Het vochtgehalte van granen en koolzaad in de opslagloodsen van handelaars is aanvaardbaar.
Door schimmelvorming tijdens het groeiseizoen kunnen de graanplanten natuurlijke gifstoffen, de zogenaamde mycotoxines, vormen. “Dit jaar is de contaminatie uiterst gering dankzij het uitstekende weer tijdens de bloei van de granen, wat de ontwikkeling van fusariose belemmerde”, licht Jean Maertens toe. De graanhandel houdt dat nauwlettend in de gaten op basis van een 350-tal laboanalyses op jaarbasis. Ook de beroepsvereniging van de Belgische mengvoederindustrie (BEMEFA) signaleert dat de kwaliteit van de aangeleverde granen als grondstof voor diervoeder super is in 2017, zeker wanneer je de vergelijking maakt met de verregende graanoogst van 2016.
Ieder jaar laten de mengvoederfabrikanten op hun beurt graanmonsters onderzoeken op mycotoxines. “Van de vooral uit eigen land en Frankrijk aangevoerde tarwe, gerst en in mindere mate ook andere granen werden 353 stalen getest”, legt Yvan Dejaegher, directeur-generaal van BEMEFA, uit. “Waar vorig jaar twee op de drie stalen spoortjes van mycotoxinen opleverde, is dat dit jaar op het moment van de oogst maar in 40 procent van de stalen het geval. Bovendien komen de gemeten waarden haast nooit boven de detectielimieten en richtwaarden uit. De resultaten liggen in lijn met die van de oogst uit 2015”, zegt Dejaegher, met als kanttekening dat waakzaamheid nodig blijft omdat de mycotoxinelast kan toenemen tijdens de bewaring.
De Belgische graanoogst zit nu achter de planken, maar moet zijn koper grotendeels nog zien te vinden. Boeren die hun tarwe of gerst aan een handelaar leveren, kiezen zelf hun verkoopmoment zonder rekening te hoeven houden met het tijdstip waarop de graanhandelaar zijn stock verkleint. Telers houden de graanprijsnotering nauwlettend in de gaten, en volgen de berichtgeving omtrent de Europese en mondiale graanmarkt. Synagra hanteert momenteel als richtprijs aan de producent 137,5 euro per ton (voeder)tarwe en 128,5 euro per ton wintergerst. Dat is een iets hogere prijs dan vorig jaar, maar mogelijk niet hoog genoeg om boeren meteen tot verkopen te bewegen. Synagra raadt telers aan om hun graan in stock bij de handelaar gespreid over de campagne te verkopen, “om onnodige risico’s te vermijden”.
Op een plotse stijging van de graanprijs mogen akkerbouwers naar verluidt niet te hard hopen. Behalve in Duitsland waar regen de oogsttijd verstoorde, spreekt men op Europees vlak van een algemeen goede oogst. De landen rond de Zwarte Zee (o.a. Rusland en Oekraïne) kennen opnieuw recordoogsten zodat Synagra vanuit die hoek druk op de graanmarkt verwacht. “Mede door de sterkere euro zal de EU in de graanexport nogal wat concurrentie ondervinden op de wereldmarkt”, voorziet de voorzitter van Synagra.
Ter illustratie: van de nieuwe graanoogst is op dit moment minder dan half zo veel geëxporteerd als vorig jaar op hetzelfde tijdstip. Naast prijsdruk op de granen met bestemming diervoeder verwacht de graanhandel ook een kleiner prijsverschil tussen kwaliteits- en standaardtarwe. De reden die daarvoor aangehaald wordt, is de uitstekende kwaliteit van de Franse tarwe. De Fransen zullen marktaandeel van Duitsland, waar de Belgische baktarwe traditioneel vandaan komt, proberen in te pikken.
