Eenzijdige contractwijziging mankeert op verboden lijst
De Kamer keurde eind vorige week unaniem de invoeging van een reeks bepalingen in het Economisch Recht goed die misbruik van macht en onevenwichtige contracten willen beteugelen. Daarmee erkent nu ook de Belgische wetgever dat niet enkel de consument maar ook de kleine ondernemer, waaronder ook boeren en tuinders, bescherming moet genieten in het handelsverkeer. Boerenbond verwelkomt het initiatief van de wetgever, maar begrijpt niet waarom de eenzijdige wijziging van contracten slechts op de grijze en niet op de zwarte lijst van te allen tijde verboden handelspraktijken staat.
Met de wijziging van het Wetboek Economisch Recht bakent de wetgever de grenzen af van de contractuele vrijheid. In de verantwoording wordt expliciet erkend dat onevenwicht in de contractvoorwaarden een vaak voorkomend probleem is. Oneerlijke handelspraktijken vinden hun oorsprong in onevenwichtige onderhandelingsposities. Machtigere economische spelers duwen (onnodige) kosten en risico’s door naar de andere partij. Ook boeren en tuinders worden er geregeld mee geconfronteerd.
Net daarom is Boerenbond opgelucht dat de Europese en nu ook de Belgische wetgever ingrijpt. “De wet die in de Kamer gestemd is, stelt een duidelijke algemene norm voorop door alle bedingen die een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van partijen als onrechtmatig te beschouwen. Dit is een krachtige hefboom om partijen aan te zetten tot goed doorgesproken en duidelijke afspraken te komen.”
Naast dit algemene principe wordt ook een zeer beperkte zwarte lijst met verboden bedingen ingevoerd en een ruimere grijze lijst met bedingen die vermoed worden onrechtmatig te zijn tenzij de partijen dit tegenspreken. Boerenbond waardeert de openheid die gelaten wordt om bij te sturen in samenspraak met de sector vanuit de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven. Daarbij kan ook sectorspecifiek bijkomend opgetreden worden.
Wat Boerenbond niet begrijpt, is dat de Belgische wet – in tegenstelling tot de Europese richtlijn – de eenzijdige wijziging van contracten slechts op de grijze lijst plaatst. “Het gaat nochtans om een stuitende praktijk die helaas nogal eens voorkomt”, reclameert Boerenbond.” Voor de agrovoedingssector wacht dus al een eerste opdracht: de snelle en versterkte omzetting van de Europese richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Belangrijk is dat de Belgische wet wel dekking biedt aan alle bedrijven, ongeacht hun omvang. Maar bovenal is reeds een bescheiden ‘stok achter de deur’ ingebouwd, want het niet-nakomen van een gedragscode wordt als een misleidende praktijk beschouwd waartegen de economische inspectie kan optreden.”
Ondanks deze basisregulering zal bijkomend vrijwillig initiatief zoals het Ketenoverleg en brancheorganisaties volgens Boerenbond belangrijk blijven om verder zelfregulerend te kunnen optreden. “Overleg blijft de eerste optie om geschillen vast te pakken. Maar als redelijke oplossingen uitblijven moet een toezichthouder van overheidswege ultiem kunnen tussenkomen.”
