Einde van de zuivelcrisis in zicht?

In Duitsland heeft Aldi als eerste supermarktketen de melkprijs opgetrokken van 42 cent naar 60 cent per liter, en ook in België zal de melkprijs in de supermarkt stijgen, verwacht Renaat Debergh van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie (BCZ). Het gaat met andere woorden terug beter met de zuivelmarkt. “Meer evenwicht in de markt door een verhoogde vraag vanuit China en tijdelijke productiebeperkingen in Europa waardoor een miljard liter uit de markt wordt gehouden”, zo verklaart Guy Vandepoel van Boerenbond de opleving. 

Na diepe prijsdalen gaat het met de melkprijs weer de goede kant op. In september kregen melkveehouders 27,84 cent voor een liter melk, ruim een vijfde meer dan in mei. De garantieprijs van de coöperatieve zuivelverwerker FrieslandCampina steeg deze maand tot 33 euro, de hoogste prijs in ruim anderhalf jaar en 32 procent hoger dan de prijs in augustus. “Sinds de zomer is de prijs aan het stijgen”, zo weet Renaat Debergh van BCZ. “Niet alleen voor melk, maar ook voor boter, room en kaas. Ik denk dat de stijging in de komende maanden zal doorzetten. Het was ook nodig, want de boeren zaten op hun tandvlees.”

Belangrijkst structurele oorzaak van de prijsstijging is een verminderd aanbod. “Er is meer evenwicht in de markt, onder meer door meer vraag vanuit China en tijdelijke productiebeperkingen in Europa”, zo legt Guy Vandepoel van Boerenbond uit. “De premie die de Europese Commissie voorziet, haalt een miljard liter uit de markt. Alleen al de aankondiging daarvan heeft voor een andere stemming gezorgd. De markt keert, maar we moeten met twee voeten op de grond blijven.”

In ons land bleef de productiedaling vooralsnog beperkt tot 1,1 procent. Elders in Europa zijn de cijfers spectaculairder. In Duitsland, de grootste melkproducent van Europa, daalde het aanbod in een jaar tijd met 4 procent, in Frankrijk met 7 procent en in Groot-Brittannië met 9 procent. En dan moet het effect van de Europese maatregelen nog komen. Europa looft 150 miljoen euro extra steun uit voor boeren die hun melkproductie tussen 1 oktober en 31 december terugschroeven. Per liter melk die in die periode minder geproduceerd wordt, krijgen de boeren 14 cent.

Bovendien wordt ook elders in de wereld minder melk geproduceerd als gevolg van de ingezakte prijzen. In combinatie met de licht stijgende vraag heeft dat de prijzen omhoog gejaagd. Het herstel komt eerder dan verwacht. Debergh ging ervan uit dat het pas volgend jaar zover zou zijn. Omdat de ommekeer vrij onverwacht komt, is het herstel fors. Traders die contracten hebben afgesloten voor termijnleveringen tegen een bepaalde prijs, moeten hun positie indekken. Dat jaagt de prijs extra de hoogte in.

Toch waarschuwt Vandepoel dat de huidige prijzen nog steeds niet kostendekkend zijn: “De kostprijs verschilt per bedrijf, maar ligt toch rond 35 cent. Alle financiële barometers in de melkveehouderij staan momenteel op donkerrood. Natuurlijk moet je het rendement op langere termijn bekijken, maar we zitten nu toch met extreme pieken en dalen. We hopen dat Europa een soort verzekeringssysteem uitwerkt, waardoor het risico beheersbaar blijft.”