Enerpedia brengt mogelijkheden met oogstresten in beeld

Enerpedia, de agrarische energie-encyclopedie, deelt op zijn website korte video’s die de mogelijkheden tonen van oogstresten als groene grondstoffen voor de bio-gebaseerde economie. Het West-Vlaamse praktijkcentrum Inagro maakte binnen het Interreg-project ARBOR de oefening voor de stokken van spruitkool, de bladeren van bloemkool, de oogstresten van prei en de dikke laag maïsstro die op het veld achterblijft wanneer enkel de korrel gedorst wordt. De mogelijkheden om deze groene grondstoffen te benutten zijn er, de knelpunten ook zodat de akkers voorlopig bezaaid blijven met oogstresten. Nochtans zijn er voor de afvoer van oogstresten naast de valorisatie van biomassa nog goede redenen te bedenken, zoals nitraatuitloging in de winter voorkomen of de ziektedruk in een nauwe groenterotatie verminderen.

Bij de overgang naar een bio-gebaseerde economie ontstaat er een sterk stijgende vraag naar biomassa. Dat legt een sterke druk op de landbouw om deze aan te leveren. Om daarop voorbereid te zijn, onderzocht Inagro de mogelijkheden van oogstresten als bron van groene grondstoffen. Het voordeel is dat reststromen zoals korrelmaïsstro en spruitkoolstokken niet in competitie treden met voedselproductie.

Uit het Interreg-onderzoek waaraan het West-Vlaamse praktijkcentrum Inagro meewerkte, net zoals 12 andere partners afkomstig uit zes verschillende landen, werd geconcludeerd dat een oogstrest als spruitkoolstokken perfect geschikt is als veevoeder. Aangezien er in Vlaanderen maar twee machines de stokken mee oogsten blijven op zowat 2.000 hectare zo’n 22 ton per hectare aan verse oogstresten onbenut liggen. De landbouwers die wel de extra investering van 25.000 euro in hun oogstmachine deden, geven de stuk gesneden koolstokken als eiwitrijk voeder aan hun koeien.

Het aanwenden van bloemkoolbladeren en preiresten heeft specifieke voordelen als het verlagen van geuroverlast en een mogelijke reductie van het uitspoelen van nutriënten in de winter. Logistiek is een knelpunt zodat een grootschalige benutting niet haalbaar lijkt. Inagro ziet wel mogelijkheden voor kleinschalige initiatieven zoals vergisting op het landbouwbedrijf. De video toont nog een tweede optie, namelijk het benutten als rundveevoeder door de koolbladeren te klepelen en samen met een droger product zoals maïsspil of -kaf in te kuilen.

Van oogstresten zoals maïsstro, schutblad en maïsspil zijn grote volumes beschikbaar gelet op de 60.000 hectare korrelmaïs die er in Vlaanderen geteeld wordt. Naar schatting 450.000 ton droge stof van deze groene grondstoffen blijft ieder jaar achter op de Vlaamse velden. Daar wat mee beginnen, is zowel op vlak van mechanisatie als logistiek een uitdaging. Er wordt voorzichtig geëxperimenteerd met aangepaste machines maar die hebben elk nog hun nadelen. Ofwel is de verontreiniging met zand een nadeel, ofwel het vertraagde oogsttempo, ofwel de extra werkgangen die nodig zijn. Op de video is onder meer een machine te zien die in opdracht van een biogasinstallatie de plant hakselt maar kolf en schutblad apart verzamelt voor gebruik als veevoeder.

Een voor de hand liggende toepassing van de reststromen van korrelmaïs is vergisting. Voor andere beloftevolle mogelijkheden wordt naar het buitenland gekeken. In Oost-Europa kweekt men champignons op bijeen geperste balen van maïsspil. Sinds kort worden vezelplaten van maïsstro gemaakt in de Verenigde Staten en Nederland. Bart Ryckaert van Inagro is optimistisch over het potentieel van oogstresten: "Op dit moment is het voor een landbouwer niet altijd evident om oogstresten mee af te voeren. Dat heeft onder meer te maken met verontreiniging door zand, het lage droge stofgehalte van oogstresten (duur voor transport, nvdr.) en het tijdstip van de oogst dat van de bodem een beperkende factor maakt. Deze en andere knelpunten moeten aangepakt worden. Inagro werkt daar hard mee aan zodat de keten gesloten kan worden."

Bekijk de videobeelden op Enerpedia.