EU bepleit volledige afschaffing exportsubsidies

De Europese Unie en vijf andere grote landbouwexporteurs willen dat alle lidstaten van de WTO, exportsubsidies op agrarische producten afschaffen. Het voorstel zal volgende maand tijdens een ministeriële top in Nairobi op tafel worden gelegd. In Europa worden exportsubsidies tegenwoordig nog alleen gebruikt als crisisinstrument, maar ook dat zou volgens het nieuwe voorstel onmogelijk worden. Voor China, India en misschien ook de Verenigde Staten zou het voorstel moeilijker liggen.

Er wordt binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) volop gewerkt aan een voorstel om exportsubsidies volledig af te schaffen, wat zonder meer een historische beslissing zou zijn. Exportsubsidies op industriële producten zijn al decennia verboden binnen de WTO, maar momenteel is het nog steeds zo dat de Europese landbouwexporteurs op de derde markten moeten concurreren met partijen die staatssteun krijgen om voet aan grond te krijgen op de buitenlandse markten. Het is dan ook niet verwonderlijk dat uitgerekend Europa - samen met Brazilië - het nieuwe voorstel trekt. Ook Argentinië, Nieuw-Zeeland, Uruguay en Paraguay gaven al aan zich in het voorstel te kunnen vinden. Andere grote landbouwexporteurs zoals de VS, Canada, Australië en Thailand tekenden voorlopig nog niet. 

Volgens het voorstel worden alle exportsubsidies binnen 11 jaar afgeschaft. Voor rijke landen zou dat al binnen drie jaar het geval zijn, ontwikkelingslanden krijgen dan weer meer tijd. Al langer werd verwacht dat Roberto Azevedo, hoofd van de WTO, de afschaffing op tafel zou leggen tijdens de top in Kenia. Maar doordat enkele belangrijke WTO-leden nu ook zelf met het voorstel op de proppen komen, krijgt het meer gewicht. Naar verwachting zal het voorstel ook worden ondersteund door landen die niet het geld hebben of te weinig exportgericht zijn voor exportsubsidies. Daarbij valt te denken aan een groot deel van de landen in het Midden-Oosten en Afrika, maar ook bijvoorbeeld Japan en Zuid-Korea.

Voorstanders vrezen voor tegenwerking van China en India. India omdat het de export van suiker en rundvlees op grote schaal met subsidies ondersteunt, en China omdat het zijn controle over de markt niet wil verliezen. De positie van de VS, die onder meer katoenboeren met subsidies steunt, is onduidelijk. In 2008 werd in het kader van de WTO al overeenstemming bereikt over het afschaffen van exportsubsidies, maar toen kwam het niet tot een definitieve deal. De filosofie van de WTO is dat er pas een deal op deelonderwerpen kan zijn als er een deal is over alles, de zogenaamde ‘single undertaking’. Maar omdat de onderhandelingen over een nieuw wereldhandelsakkoord al zo lang op apegapen liggen, hoopt Azevedo op een akkoord over deelonderwerpen.