EU-schoolfruitsubsidie onvoldoende benut in België

De Europese Commissie maakt ieder jaar behoorlijk wat geld vrij voor ‘schoolfruit’ met de bedoeling kinderen gezonde eetgewoonten aan te leren. Vanaf volgend schooljaar worden het schoolfruit- en schoolmelkprogramma samengevoegd en gaat daar 250 miljoen euro naar toe. In 2015-2016 bedroeg het budget voor fruit alleen 150 miljoen euro. Niet alle lidstaten hebben goed gebruikgemaakt van het hen toegewezen deel. Landen als Luxemburg en Hongarije benutten het tot de laatste euro terwijl Griekenland meer dan drie miljoen euro compleet niet ingezet heeft voor fruitbedeling op school. Europarlementslid Hilde Vautmans (Open Vld) is teleurgesteld dat ook België onderaan de statistiek bengelt door slechts 57,5 procent van de voorziene subsidie te gebruiken.

De verdeling van groenten en fruit op school wordt door Europa gesubsidieerd om kinderen aan te zetten tot gezonde eetgewoonten, en problemen met overgewicht op latere leeftijd te vermijden. Dankzij de subsidie hebben scholen de mogelijkheid om ouders een goedkoop fruitabonnement aan te bieden dat wekelijks voorziet in een gezond tussendoortje. De Europese Commissie maakt daar ieder schooljaar 150 miljoen euro voor vrij maar in het schooljaar 2015-2016 bleef ruim een kwart daarvan onbenut. Dat blijkt uit cijfers van de Commissie die Europarlementslid Hilde Vautmans kon inkijken.

Vautmans vindt het vooral jammer dat België tot de slechtste leerlingen van de klas behoort door van de toegewezen 3,37 miljoen euro maar 1,94 miljoen euro te gebruiken. Meer dan 40 procent van de EU-subsidie blijft onbenut. Zij vraagt zich af wat ons er in België van weerhoudt om het geld in te zetten ten voordele van kinderen. “Is het door een gebrek aan kennis en communicatie naar onze scholen? Of zijn de administratieve lasten om de subsidie te verkrijgen te hoog? Ik hoop alvast dat hieromtrent snel duidelijkheid komt”, aldus Hilde Vautmans. Aan Vlaams onderwijsminister Hilde Crevits vraagt ze actie te ondernemen zodat schoolfruit aan bekendheid wint, “want de gezondheid van onze kinderen is het hoogste goed”.

Overigens is België niet het enige land dat de schoolfruitsubsidie onvoldoende benut. De nieuwssite Euractiv.com verwonderde zich er eerder al over dat Griekenland geen euro van de voorziene 3,14 miljoen euro aangewend heeft in het schooljaar 2015-2016. Ook Frankrijk en Portugal tonen opvallend weinig interesse in schoolfruit. Zij benutten respectievelijk 13,2 en 26,6 procent van de subsidie. Daarna komen Roemenië (44,5%) en … België (57,5%). De meeste andere landen maken dankbaarder gebruik van de mogelijkheid die de EU hen biedt om goedkoop fruit op school uit te delen. Bulgarije, Hongarije, Slovakije, Luxemburg, Tsjechië, Estland, Ierland, Kroatië, Malta, Oostenrijk, Polen en Slovenië slagen er allemaal in om de subsidie (bijna) volledig aan te wenden. In totaal werd van de voorziene 150 miljoen euro 109,5 miljoen euro effectief besteed aan schoolfruit.

In 2016 werd in het Europees Parlement gestemd over het samenvoegen van het schoolmelkprogramma met het schoolfruitprogramma. De samenvoeging moet toelaten om de beschikbare middelen – 150 miljoen euro voor fruit en 100 miljoen euro voor melk – efficiënter aan te wenden. Het deel van de koek dat aan iedere lidstaat toegewezen wordt, is afhankelijk van het aantal schoolgaande kinderen in een land en voor melk ook van het gebruik dat in het verleden is gemaakt van de EU-subsidie. Lidstaten krijgen de vrijheid om meer of minder geld te vragen. Middelen die in het ene land niet aangewend worden, kunnen toegewezen worden aan het programma van een ander land.

Volgend schooljaar (2017-2018) treedt het vernieuwde schoolfruit- en schoolmelkprogramma voor het eerst in werking. Behalve voor het uitdelen van groenten, fruit en melk op school zullen de middelen vanaf dan ook gebruikt kunnen worden voor educatieve maatregelen en om schoolkinderen te informeren over voedselproductie en gezonde eetgewoonten. Bij het Departement Landbouw en Visserij vernemen we dat de invulling die Vlaanderen aan het programma geeft momenteel herwerkt wordt. "We streven naar een optimalisatie, onder meer vanuit de vaststelling dat er Europese middelen onderbenut worden. Het verdelingssysteem zal wijzigen en er zullen educatieve maatregelen uitgewerkt worden. Ook wordt gewerkt aan een vernieuwde communicatie", klinkt het.

"Onze schoolfruitactie gaat uit van een kwalitatieve in plaats van een kwantitatieve aanpak. Zo merken we dat scholen meer en meer zelf acties organiseren rond groenten en fruit, zonder hiervoor nog beroep te doen op de schoolfruitactie. Dit is de uiteindelijke doelstelling van de actie en wordt dus als positief gezien", stelt het Departement. "De middelen worden ingezet waar ze het meest nodig zijn. In de afgelopen jaren zijn verschillende opties overwogen, zoals bijvoorbeeld het secundair onderwijs meenemen als doelgroep, maar daarvoor waren er onvoldoende middelen. Wel werden Buso-scholen mee opgenomen in de doelgroep. Ook vanaf volgend schooljaar zullen de middelen doelgericht ingezet worden daar waar blijkt dat extra ondersteuning nodig is rond het eten van groenten en fruit."