EU stut vertrouwen in risicobeoordeling door EFSA

Om het vertrouwen in voedselveiligheidsautoriteit EFSA te versterken, moet er meer openheid aan de dag worden gelegd omtrent de fabrikantenstudies die meegenomen worden in de risicobeoordeling van bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen. De Europese Commissie heeft oor naar de verzuchtingen van het burgerinitiatief rond glyfosaat en komt met een voorstel om de transparantie rond de besluitvorming te verbeteren. Dat is niet alleen een reactie op het tumult rond glyfosaat, maar kadert in een sowieso geplande herziening van de levensmiddelenwetgeving.

In december vorig jaar verlengde de Europese Commissie de markttoelating van onkruidbestrijder glyfosaat met vijf jaar. Dat viel niet in goede aarde want het actieve bestanddeel van Roundup zou volgens het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek mogelijk kankerverwekkend zijn voor de mens. Andere autoriteiten spraken dat tegen. De Europese Commissie ging voort op de gunstige adviezen van haar chemicaliënagentschap (ECHA) en voedselveiligheidsautoriteit (EFSA), en zette het licht op groen voor een nieuwe markttoelating van glyfosaat.

Meer dan één miljoen inwoners uit 22 EU-lidstaten ondertekenden daarop een petitie met de vraag om glyfosaat alsnog te verbieden en het wetenschappelijk onderzoek naar gewasbeschermingsmiddelen een stuk transparanter te maken. Zij hekelen dat de EU-autoriteiten voortgaan op studies die door de fabrikanten besteld en betaald zijn. Europa keerde haar kar niet, maar gaf wel toe dat het beslissingsproces transparanter kan. De Commissie heeft woensdag een aantal concrete maatregelen voorgesteld.

Zo moeten burgers "meer toegang" krijgen tot de informatie op basis waarvan EFSA oordeelt, moet de Commissie indien nodig bijkomend onderzoek kunnen vragen en krijgen wetenschappers in de lidstaten een grotere rol in de goedkeuring van bepaalde producten. Ook komt er een soort register met alle bestelde studies en moet de crisiscommunicatie naar de consumenten beter. Het opzetten van een Europees register voor fabrikantenstudies zou garanderen dat bedrijven die een toelating vragen geen ongunstige onderzoeksresultaten achterhouden. Vraagt EFSA in gecontesteerde dossiers om meer data om zijn oordeel op te vestigen, dan zal dat onderzoek betaald worden vanuit de EU-begroting.

"We bieden een antwoord op de bezorgdheden van de burgers, we verbeteren de transparantie en geven hen meer toegang tot relevante informatie", maakt vicevoorzitter Frans Timmermans zich sterk. Het Europees Parlement en de lidstaten moeten zich nog over het voorstel buigen. Het sluit aan bij de 'fitness check' van de levensmiddelenwetgeving die van 2002 dateert en tot de oprichting van EFSA leidde. Het principe van een risicobeoordeling door wetenschappers en niet door beleidsmakers staat niet ter discussie. De voedselveiligheidsautoriteit blijft een onafhankelijk orgaan.