EU verdiept zich in eigen wetgeving hormoonverstoorders

De Europese Commissie gaat de Europese wetgeving over het gebruik van potentieel schadelijke hormoonverstoorders doorlichten. Die oefening moet duidelijk maken of Europa na de verkiezingen van volgend jaar meer moet doen om de blootstelling van burgers en milieu aan die stoffen te beperken. Net nu komt de groene fractie in het Europees Parlement naar buiten met de resultaten van een pilootproject rond de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen. "Twee op drie Europeanen die vrijwillig meededen aan de test, hadden sporen van gewasbeschermingsmiddelen in hun haar", zegt Europarlementslid Bart Staes (Groen) daarover.

Hormoonverstoorders zijn chemische stoffen die de hormonale huishouding van mens en dier kunnen verstoren. Al sinds de jaren negentig groeit de bezorgdheid over de mogelijke gezondheidseffecten van die stoffen. Zo werden hormoonverstoorders al in verband gebracht met zwaarlijvigheid, onvruchtbaarheid, diabetes, kanker en groeistoornissen.

Europa worstelt al jaren met de aanpak van hormoonverstoorders. Ze vallen onder wetten op uiteenlopende domeinen, zoals gewasbeschermingsmiddelen, speelgoed en cosmetica, maar een algemeen kader en horizontale criteria voor de identificatie van die stoffen zijn er nog steeds niet. Dat roept vragen op over rechtszekerheid, en voedt ook het argument dat Europa "onvoldoende bescherming" biedt, zoals de Europese Commissie zelf aangeeft.

Tegen die achtergrond gaat de Commissie dan ook een 'geschiktheidscontrole' op de Europese wetgeving doorvoeren. "Hoe lang die doorlichting in beslag zal nemen, is nog niet duidelijk", aldus een woordvoerster van de Commissie. "De volgende Commissie – die in november volgend jaar zal aantreden – zal moeten beslissen hoe er in de toekomst wordt omgegaan met hormoonverstoorders."

Europarlementslid Bart Staes (Groen) wacht naar eigen zeggen al tien jaar op een Europese strategie. "De Commissie is onder druk van de chemische industrie verschrikkelijk nalatig geweest", klaagt hij. Het huidige systeem voor risicobeoordeling en toelating is volgens hem ontoereikend en het nieuwe initiatief stelt hem eveneens teleur. "Vandaag is er alleen maar sprake van mooie woorden, maar geen concrete maatregelen die de gezondheid van Europese burgers beschermen."

De groene fractie in het Europees Parlement presenteerde onlangs ook de resultaten van een pilootproject waarbij het haar van burgers in zes verschillende lidstaten werd getest op 30 verschillende gewasbeschermingsmiddelen. 15 van die stoffen werden minstens één keer gedetecteerd in een haarstaal. In België bleek 69 procent van de 26 proefpersonen positief te testen op minstens één chemisch product, waaronder fipronil. Alle gevonden middelen hebben hormoonontregelende eigenschappen.

"Voor de goede orde: dit onderzoek zegt niets over dé schade aan de gezondheid van dé Europese bevolking", nuanceert Bart Staes. "Daarvoor is de sample te klein, maar het zegt wél iets over de blootstelling van mensen aan verschillende gewasbeschermingsmiddelen." Volgens het Europarlementslid rechtvaardigen de resultaten dan ook een ruimer onderzoek bij een representatief deel van de Belgische bevolking.