EU wil irrigeren met afvalwater meer ingang doen vinden

De studiedienst van de Europese Commissie publiceerde een rapport over de kwaliteitseisen waaraan behandeld afvalwater moet voldoen opdat het hergebruikt kan worden als irrigatiewater in de landbouw. Een nieuw wettelijk kader kan de volgende stap zijn want in een context van waterschaarste zou hergebruik van afvalwater nog meer de norm moeten zijn. In de praktijk rijdt het bedrijfsleven zich vast in niet-geharmoniseerde regels die het milieu- en gezondheidsrisico moeten beheersen. Zelfs in de lidstaten waar het bij momenten gortdroog is (Cyprus, Griekenland, Italië, enz.), wordt gezuiverd afvalwater meestal nog gewoon geloosd in het oppervlaktewater.

De klimaatverandering, lange droge perioden en de verstedelijking zetten de watervoorraden in Europa onder druk. Deel van de Europese plannen voor een circulaire economie is een reeks acties om het hergebruik van gezuiverd afvalwater meer ingang te doen vinden. Landbouw zou er bijvoorbeeld gebruik van kunnen maken voor het irrigeren van gewassen, maar dat gebeurt veel vaker niet dan wel. Waarom niet? Aangezien dat water gesproeid wordt op gewassen die bestemd zijn voor voeder- of voedselproductie zijn lidstaten bang voor het gezondheidsrisico. Daarnaast willen ze ook zeker zijn dat er geen milieurisico aan verbonden is.

Die dubbele bezorgdheid resulteert in strenge regels op nationaal niveau. Zonder een Europees kader is de ene lidstaat nog wat strenger dan de andere. “Op dit moment wordt heel wat afvalwater verspild”, zegt Bernd Gawlik, hoofdauteur van het JRC-rapport. Het Joint Research Center (JRC), verbonden aan de Europese Commissie, onderzocht de risico’s bij hergebruik van afvalwater als irrigatiewater en schreef de randvoorwaarden uit voor een veilig gebruik voor landbouwdoeleinden. Het rapport beschouwt zowel microbiologische risico’s (bv. aanwezigheid van bacteriën) als mogelijke fysisch-chemische problemen die kunnen opduiken zoals verzilting van de bodem en een verstoring van de nutriëntenbalans.

Eén van de meer voorname aandachtspunten is de verspreiding van antibioticaresistentie door afvalwater te hergebruiken voor irrigatie van voedsel- en voedergewassen. Hoe groot dat risico werkelijk is, blijkt slecht gedocumenteerd. Het Joint Research Center vond een drietal studies, waarvan er één suggereert dat de meerderheid van de resistente bacteriën niet kan overleven in de bodem. Wordt er toch melding van gemaakt, dan schrijven de Israëlische onderzoekers dat toe aan natuurlijke afweermechanismen van bodemmicroben. Eisen stellen omtrent het voorkomen van antibioticaresistentie bij hergebruik van afvalwater vindt JRC niet gerechtvaardigd, noch haalbaar gelet op het gebrek aan data.

Met de bevindingen uit het rapport kan de Europese Commissie nu aan de slag om een regelgevend kader uit te werken dat in alle lidstaten toepassing kan vinden.