"Europa heeft sleutel duurzame cacao in handen"

België voert 10 procent van de wereldwijde cacaoproductie in. Belgische chocolade staat voor kwaliteit. Maar garanties dat die chocolade duurzaam is en de cacaoboer er een leefbaar inkomen voor krijgt, kunnen grote spelers zoals Callebaut nog altijd niet bieden. Dat blijkt uit de nieuwste editie van de Cacaobarometer, een initiatief van Europese vakbonden en ngo’s. “Kinderarbeid is bij de productie van cacao nog altijd schering en inslag”, aldus Oxfam-Wereldwinkels. 

Een cacaoboer verdient een derde van het inkomen dat hij nodig heeft om het hoofd boven water te houden – volgens Fairtrade zo’n 2,5 dollar per dag. Dat blijkt uit de meest recente editie van de Cacaobarometer. “Alleen een stabiele prijs kan de boer een leefbaar inkomen garanderen”, aldus Bart Van Besien van Oxfam-Wereldwinkels over een prijsdaling van cacao op de wereldmarkt met ongeveer 40 procent, een evolutie die ook de kinderarmoede weer deed toenemen. Alleen al in Ivoorkust en Ghana, de grootste cacaoproducerende landen, zijn meer dan twee miljoen kinderen aan het werk op cacaoplantages.

“Kinderarbeid is slechts het symptoom van structurele armoede”, aldus Van Besien. “Het ontbreekt in Afrikaanse dorpen ook nog te vaak aan schoolvoorzieningen en aan een alternatief inkomen, bijvoorbeeld voor vrouwen. Daarnaast is er internationaal geen sense of urgency om de omstandigheden van de cacaoboer te verbeteren. Nochtans is de sector makkelijk te vatten. 60 procent van de totale productie komt uit Ivoorkust en Ghana. 60 procent van de cacao wordt in Europa verwerkt. Europa heeft de sleutel in handen.”

“In Frankrijk bestaat er een interessante wet die bedrijven in alle sectoren verplicht om de mensenrechten in hun hele productielijn te beschermen”, zeg Van Besien, “maar van zo'n wetgevend initiatief is in ons land geen sprake. Ook internationaal laat België zijn stem amper horen. Terwijl België, hét chocoladeland, het aan zijn nationale trots verplicht is om ambitieus te zijn. Misschien bestaat hier nog het idee dat chocolade altijd wel zal blijven verkopen, dat kwaliteit gaat over smaak en niet over duurzaamheid. Onterecht.”

Ook als het over ontbossing gaat, brengt de Cacaobarometer slecht nieuws. Wanneer oude bomen niet meer productief zijn, wordt regenwoud gekapt om er jonge cacaobomen te planten, zo blijkt. Daardoor blijft nog maar tien procent van het regenwoud in West-Afrika over. “De toestand is zo erg dat er zelfs cacao wordt geteeld in nationaal beschermde bossen”, aldus nog Van Besien. Ngo's en vakbonden achter de Cacaobarometer pleiten voor een onmiddellijk moratorium op ontbossing en een internationale strategie om van cacao een landbouw-bosbouw-systeem te maken.

Volgens minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo doet België heel wat om de situatie van de cacaoboeren te verbeteren. “Via het Belgisch ontwikkelingsagentschap werden de voorbije jaren 23 cacaocoöperatieven rechtstreeks gesteund”, aldus De Croo. “Indirect steunen we Rikolto en Fair Trade Belgium.” De Croo wijst erop dat zijn collega van Buitenlandse Zaken Didier Reynders eind vorig jaar in Ivoorkust nog een seminarie faciliteerde over de preventie en afschaffing van kinderarbeid in de cacaosector, en dat de meeste chocoladefabrikanten beloven tegen 2020 alleen duurzame chocolade te produceren. 

Meer info: Cacaobarometer 2018