Europees Parlement bezegelt nieuwe uitstootplafonds

Het Europees Parlement heeft woensdag zijn fiat gegeven voor de invoering van strengere uitstootplafonds voor vervuilende stoffen als stikstofoxiden, fijn stof en zwaveldioxide. Europa betreurt jaarlijks 400.000 voortijdige sterfgevallen door luchtvervuiling. De nieuwe limieten vervangen de oude plafonds uit 2001. Ze worden gefaseerd ingevoerd en worden vanaf 2030 bindend. Aangenomen wordt dat de nieuwe uitstootnormen de impact van luchtvervuiling op de volksgezondheid kunnen halveren. "Hoewel onze ambities véél hoger lagen, hebben we toch het akkoord gesteund omdat het in Europa heel wat levens zal redden", stelt Europarlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a), die betreurde dat de lidstaten zich heftig hebben verzet tegen strengere normen.

De nieuwe wetgeving, waarover de Europarlementsleden eerder al een akkoord hadden bereikt met de lidstaten, legt nieuwe nationale limieten vast voor de uitstoot van zwaveldioxide (SO2), stikstofoxide (NOx), niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOC), ammoniak (NH3) en fijn stof (PM2.5). Vooral het transport, de verwarming, de industrie en de landbouw zijn verantwoordelijk voor de uitstoot van die stoffen. Van bovenstaande vervuilende stoffen is vooral ammoniak toe te schrijven aan uitstoot door de landbouw.

Het zit Europarlementslid Kathleen Van Brempt (sp.a) dwars dat de lidstaten zich verzet hebben tegen strengere normen. "Zo blokkeerde de Raad een hele reeks maatregelen waaronder emissie-doelstellingen voor methaan, evenals bindende doelstellingen die vroeger in werking zouden treden, namelijk vanaf 2025. De lidstaten dwongen ook een zekere flexibiliteit af, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat bij extreem droge zomers of koude winters de uitstoot over drie jaar mag worden uitgemiddeld. Nochtans betalen lidstaten jaarlijks tussen de 300 en 900 miljard euro aan gezondheidszorg die verband houdt met slechte luchtkwaliteit."

Net zoals voor Van Brempt mocht het akkoord voor Europees parlementslid Mark Demesmaeker (N-VA) wel wat ambitieuzer, maar ook hij schaarde zich achter het compromis waarover bijna drie jaar is onderhandeld. "Ongeveer 45 procent van de luchtvervuiling in ons land komt van onze buurlanden. Gezamenlijke Europese afspraken zijn daarom nodig om dit dodelijke probleem structureel aan te pakken", aldus Demesmaeker.

De groenen vinden dan weer dat het voorstel al te zeer is uitgekleed. Zo laakt Bart Staes (Groen) dat de landbouwlobby methaan buiten het bereik van de richtlijn heeft kunnen houden. "Naar buiten toe hebben milieuministers de mond vol over het aanpakken van luchtvervuiling, maar achter gesloten deuren doen ze er alles aan om te voorkomen dat ze de daad bij woord moeten voegen. Als Europees Parlement mag je daar niet in meegaan." Ook de Europese Commissie had trouwens graag gezien dat de methaanuitstoot gevat werd door de nieuwe normen, en sluit daarom niet uit dat de richtlijn op dit punt nog herzien kan worden.

Uitgerekend woensdag publiceerde het Europees Milieuagentschap zijn jaarlijkse rapport over de luchtkwaliteit. "België prijkt helaas opnieuw in de Europese top wat betreft verloren levensjaren als gevolg van blootstelling aan fijn stof, stikstofdioxide en ozon", betreurt Van Brempt. Het agentschap wijst erop dat luchtkwaliteit nog steeds het grootste gezondheidsrisico door milieuvervuiling vormt. De bijna exclusieve aandacht voor de uitstoot van CO2 in het licht van de klimaatproblematiek heeft de aandacht daar misschien wat van afgeleid.

Het Milieuagentschap waarschuwt dat het tempo waarmee de luchtkwaliteit in Europa de laatste jaren verbeterd te traag is om onaanvaardbare schade aan de menselijke gezondheid en het milieu te vermijden. Volgens de Belg Hans Bruyninckx, directeur van het Milieuagentschap, zullen overheden, bedrijven, burgers en onderzoekers een tandje moeten bijsteken. "We moeten de basisoorzaken van luchtvervuiling aanpakken, en daarom is een fundamentele en vernieuwende ommezwaai nodig op het vlak van mobiliteit, energie en voedselsystemen", aldus Bruyninckx.