Europese boeren produceren meer vlees, melk en granen
Gelet op de onvrede onder landbouwers over de lage prijzen voor hun producten loont het de moeite om er een marktprognose van de Europese Commissie bij te nemen. Terwijl een overaanbod reeds op de prijzen van vooral melk en varkensvlees drukt, ziet het er zeker in de varkenshouderij niet naar uit dat de productie zwaar overstag gaat. Tijdens het eerste kwartaal van 2015 werden 5,6 procent meer varkens geslacht dan in dezelfde periode vorig jaar. Iets lagere voederprijzen en een zeugenstapel die voor het eerst in zeven jaar groeit, verklaren de extra productie. De toename doet zich voor in alle lidstaten met een belangrijke varkenssector: Spanje, Polen, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Nederland en ook België. De slechte prijs remt nu wel de productie zodat het surplus eind dit jaar ‘maar’ zou uitkomen op drie procent. In 2016 verwacht de Europese Commissie dat er opnieuw 0,9 procent meer varkensvlees geproduceerd wordt.
Wie er de vooruitblik op de landbouwmarkten van de Europese Commissie bijneemt, kan na een eerste lezing niet vermoeden dat de landbouwsector in crisis verkeert. De productie stijgt bijna over de ganse lijn en de export floreert. “Ondanks het Russische handelsembargo is Europa erg competitief”, luidt het in het rapport. In 2015 stijgt de melkproductie met naar schatting één procent, groeit de productie van alle vleessoorten en zal de graanoogst inclusief korrelmaïs opnieuw bovengemiddeld zijn (+6%).
Vorig jaar oogstte Europa een record aan granen (329 miljoen ton, 14% boven het gemiddelde). De voorraden werden aangevuld en Europa verscheepte meer tarwe en gerst dan ooit tevoren naar het buitenland. Het deel van de vorige graanoogst dat bestemd werd voor export viel zelfs 60 procent hoger uit dan gemiddeld. De import van korrelmaïs verminderde met zes miljoen ton.
In het jaar waarin de melkquota verdwenen zijn, is het uitkijken naar de productievoorspellingen in deze sector. Eind dit jaar zou er één procent meer melk geproduceerd zijn dan in 2014. Door de marktverstoring als gevolg van de Russische importban zal meer melk in de markt gezet als magere melkpoeder en boter en minder als kaas. De slabakkende zuivelmarkt is geen goed nieuws voor de melkveehouders. In mei moesten zij bijvoorbeeld tevreden zijn met een gemiddelde prijs in Europa van 30,48 euro per 100 kilo melk. Dat is bijna een vijfde minder dan in dezelfde maand een jaar eerder. Vooral in de Baltische Staten is het kommer en kwel want daar is de melkprijs onder de 25 euro gezakt.
2016 zou weinig beterschap brengen omdat Europa ervan uitgaat dat het aanbod wereldwijd sneller blijft groeien dan de vraag en Rusland zijn embargo handhaaft. Ondanks de slechte melkprijs en het afremmen van de productie in de laatste maanden voor het uitdoven van het quotumtijdperk zal de productie dit jaar toch lichtjes stijgen. Het EU-gemiddelde (+1%) verbergt grote verschillen tussen de lidstaten. In sommige landen wordt er fors meer melk geproduceerd sinds april terwijl het verdwijnen van de quota elders geen reactie uitlokte. Ook op de lage prijzen wordt niet overal hetzelfde gereageerd. In sommige delen van Europa zet dat een rem op de productie terwijl er elders (o.a. Hongarije, Tsjechië en Slowakije) lustig voort gemolken wordt. Sinds april is dat ook het geval in de landen waar het quotum voordien een rem op de productie zette.
Wat vlees betreft, ziet het er volgens de Europese Commissie naar uit dat er dit jaar meer kip (+2%), schapen- (+2%) en rundvlees (+1,4%) geproduceerd wordt. De productie van rundvlees berust in Europa steeds meer op het slachten van ‘afgedankte’ melkkoeien. De vleesveestapel is tussen 2010 en 2014 namelijk met 290.000 stuks gekrompen terwijl de melkveestapel precies de omgekeerde beweging maakte. Niet in alle lidstaten schakelen boeren over van vlees- op melkvee. In Frankrijk en Spanje neemt niet alleen de melkveestapel toe maar ook het aantal zoogkoeien.
In de varkenshouderij gaan hoe langer hoe meer stemmen op om in Europees verband het aanbod te drukken zodat de prijzen kunnen herstellen. In de praktijk gebeurt precies het tegenovergestelde en blijft de varkensvleesproductie stijgen ondanks de lage prijzen. Vooral in Spanje (+11,7%) en Polen (+6,6%) maar ook in alle andere belangrijke productielanden waren de slachthaken goed gevuld tijdens de eerste drie maanden van het jaar. Nochtans lag de producentenprijs in januari 18 procent onder het vierjarig gemiddelde. Dat brengt een deel van de varkenshouders in financiële moeilijkheden, ook al werd het voeder enigszins goedkoper. De productie vertraagt weliswaar zodat de Commissie vermoedt dat van april tot eind dit jaar de stijging vergeleken met 2014 beperkt blijft tot 1,8 procent. Het jaargemiddelde zou daarmee uitkomen op drie procent meer varkensvlees dan vorig jaar.
Ondertussen doen exporteurs gouden zaken dankzij de hogere productie, de lagere varkensvleesprijzen, de zwakke euro en de grote vraag vanuit Azië. Tijdens de eerste vier maanden van 2015 exporteerde Europa zo’n vier procent meer varkensvlees. De voornaamste afzetmarkten zijn de Filippijnen, China, de VS en Singapore. Ook Zuid-Korea werd een aantrekkelijke bestemming (+30%) omdat ziekte-uitbraken de lokale varkenshouderij parten speelden. De gunstige wisselkoers euro-dollar liet toe om Amerikaanse import te verdringen. Aangezien Europa er in slaagde om zijn varkensvleesexport met 12 procent te doen toenemen, is het wegvallen van Rusland als afzetmarkt meer dan gecompenseerd.
Meer info: Short-Term Outlook
