Europese literatuurstudie zet agroforestry op verhoog

In een studie die gefinancierd werd door de Europese Unie hebben onderzoekers alle vergelijkende studies die de voorbije decennia verschenen over agroforestry of boslandbouw en gangbare landbouwsystemen verzameld en naast elkaar gelegd. Daaruit concluderen de onderzoekers dat agroforestry meer ecosysteemdiensten levert dan gangbare landbouwsystemen. Zo gaan er minder nutriënten verloren door bodemerosie en scoren de agroforestry-percelen hoger qua biodiversiteit.

Agroforestry combineert de teelt van gewassen of veehouderijsystemen met de aanplant van bomen en kreeg in Vlaanderen de laatste jaren behoorlijk wat aandacht in de sector én vanuit het beleid. Het zorgt onder meer voor minder bodemerosie, koolstofopslag in de bodem, meer biodiversiteit en een esthetische meerwaarde in het landschap. Maar hoe verhoudt agroforestry zich op het vlak van deze parameters tot gangbare landbouwsystemen?

Een team wetenschappers bestudeerde de resultaten van 53 publicaties die in totaal 365 vergelijkingen bevatten in tien Europese landen. Ze concludeerden dat agroforestry “merkelijk” meer ecosysteemdiensten levert dan gangbare landbouwsystemen. In vergelijking met gangbare landbouwsystemen maakt het de bodem vruchtbaarder, zorgt het voor een betere nutriëntencirculatie, verkleint het de kans op bodemerosie en verhoogt het de biodiversiteit.

De onderzoekers maakten wat de vruchtbaarheid van de bodem betreft wel een onderscheid tussen agroforestry in combinatie met gewassen enerzijds en de combinatie met dieren anderzijds. In het eerste geval lijkt agroforestry een positiever effect op de bodemvruchtbaarheid te hebben dan in het tweede geval. Olijfbomen, kastanjebomen en kerselaars hebben het grootste effect. Er werden bovendien ook verschillen vastgesteld op basis van de locatie en regio. Zo lijkt de impact van agroforestry in wijn- en olijfgaarden in het zuiden van Europa bovengemiddeld groot te zijn.

De onderzoekers verwijzen ook naar de voordelen op regionaal niveau naast de voordelen op boerderijniveau. Daar ligt volgens het onderzoek een belangrijke hefboom voor beleidsmakers om het landschap aantrekkelijker te maken en tegelijk ecosysteemdiensten te verankeren. Hagen of hoogstambomen bijvoorbeeld kunnen daarin een centrale rol spelen. Agroforestry kan dus een strategisch erg belangrijke positie innemen in het plattelandsbeleid, zo luidt de conclusie. Daarom moeten lidstaten agroforestry sterker promoten.