Gebruik geen azijn of javel in plaats van Roundup

Door het aangekondigde verbod op het gebruik van de onkruidbestrijder glyfosaat gaan heel wat tuiniers nu op zoek naar een alternatieve methode. Zo komen ze uit bij huis-, tuin- en keukenmiddeltjes maar azijn, javel of zout inzetten tegen onkruid is echt geen goed idee. De ecologische tuindersvereniging Velt die sensibiliseert rond pesticidengebruik dient nu uit te leggen dat dergelijke alternatieven ook schadelijk zijn voor de natuur. Zo is de actieve stof van javel natriumhypochloriet, welke zeer giftig is voor al het leven in water en bodem. “Borstelen, harken of heet water gebruiken zijn veel beter.”

Naar aanleiding van de commotie rond glyfosaat hebben de ministers Willy Borsus en Joke Schauvliege dit voorjaar aangekondigd dat de onkruidbestrijder verdwijnt uit tuincentra en doe-het-zelf-zaken. Behalve de verkoop zou ook het gebruik ervan verboden worden voor particulieren. De gevolgen van die aankondiging lieten zich raden. Een deel van de burgers omarmt ecologische onkruidbestrijdingsmethoden, maar anderen slaan nog gauw een voorraad Roundup in. De verkoop in tuincentra en doe-het-zelf-zaken is gestegen. Tezelfdertijd zoeken consumenten hun toevlucht tot alternatieven zoals azijn en javel, wat qua milieu-impact eerder een stap achteruit dan vooruit is.

In het Vlaams Parlement weerklinkt inmiddels kritiek op de “aankondigingspolitiek” rond het verbod op de onkruidverdelger glyfosaat. “Door te toeteren en aankondigingen te doen, is nog eens zoveel Roundup verkocht", zei parlementslid Bart Nevens (N-VA). Het verbod zal er pas dit najaar komen. Wellicht wordt woensdag het decreet goedgekeurd in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement, maar daarna moet de regering nog advies inwinnen bij de Raad van State en een besluit nemen om het decreet uit te voeren. Dat kan waarschijnlijk pas na het zomerreces.

Omdat een onkruidverdelger vooral in het voorjaar en de zomer wordt gebruikt, komt het verbod volgens de oppositie te laat. Sp.a, Groen en onafhankelijk parlementslid Hermes Sanctorum trachtten de meerderheid dinsdag nog tot spoed aan te manen met een resolutie. “Het is toch onaanvaardbaar om deze beslissing uit te stellen omwille van een zomerreces”, zei Sanctorum. Volgens Bruno Tobback (sp.a) had de meerderheid veel sneller kunnen werken, met een voorstel van decreet in plaats van een ontwerp. “Dit verbod moet onverwijld worden ingevoerd”, zei Bart Nevens van N-VA. Hij verweet minister Schauvliege dat ze het te vroeg aangekondigd heeft waardoor het product nu al wekenlang gehamsterd wordt.

“We moeten hieruit leren niet aan aankondigingspolitiek te doen”, aldus Nevens, “maar te zorgen dat er eerst instrumenten zijn zodat we maatregelen kunnen nemen en iedereen weet waar hij aan toe is.” Niet iedereen is naar een tuincentrum gehold om daar nog gauw een voorraad Roundup in te slaan. Heel wat consumenten zijn reeds op zoek gegaan naar alternatieven maar die zoektocht heeft niet altijd het gewenste resultaat. Bij Velt maken ze zich namelijk zorgen over het gebruik van azijn, javel en zout als onkruidverdelger. Alle drie zijn ze slecht voor het milieu. Pesticidenexpert Geert Gommers: “Azijn en herbiciden op basis van azijnzuur zijn schadelijk voor waterorganismen. Je mag ze dus niet gebruiken in de buurt van waterlopen, afvoerputjes en riolen. Azijn is ook schadelijk voor bijen dus gebruik je het ook niet in de buurt van bloeiende planten.”

Zout lijkt onschuldig, maar regelmatig gebruik doet de bodem verzilten. Het gevolg is dat alleen zoutminnende planten overleven en het aantal plantensoorten daalt. Gommers voegt er nog aan toe dat zout voor een fysiologisch droog milieu zorgt, ook al is er geen sprake van werkelijke droogte. Eigenaars van een tuin en terras opteren ook voor javel en kozen dan nog vaak voor de meest geconcentreerde variant. Ook dat is een bijzonder slecht idee want, zo legt Gommers uit, de actieve stof natriumhypochloriet is zeer giftig voor al het leven in water en bodem. “Voor jezelf is het ook schadelijk bij inademing en bij aanraking met de huid. Sterk af te raden, dus.”

Wie onkruid weg wil, heeft naar verluidt alternatieven zonder ongewenste bijwerkingen. Velt geeft een aantal tips: “Vooral het voorkomen van onkruidgroei is belangrijk: Beperk daarom de oppervlakte van je terras, oprit en paadjes. Maak je terras bijvoorbeeld niet groter dan nodig is. Zet planten op plaatsen waar anders onkruid zou groeien. Borstel of hark regelmatig. Verwijder onkruid manueel met een hak of krabber. Heet water uit de keuken, bijvoorbeeld kookvocht van de aardappelen, kan je over onkruid gieten.” Tuincentra die de verkoop van Roundup zagen stijgen, hebben tezelfdertijd meer antiworteldoeken en onkruidbranders verkocht. Ook dat zijn methoden die hun efficiëntie al bewezen hebben, zij het dat branden niet zonder gevaar is in deze droge omstandigheden.

Wie wil leren tuinieren zonder pesticiden kan er de tips van Velt en VMM op naslaan.