Gebruikers duurzame palmolie zien hefboom in overheid

Sinds haar oprichting in 2012 is de Belgische Alliantie voor Duurzame Palmolie (BASP) een vrijwillig initiatief van de sector, gebaseerd op de gemeenschappelijke overtuiging van organisaties dat duurzame palmolie de enige weg vooruit is. De leden-bedrijven van BASP, margarinefabriek Aigremont op kop, zijn ondertussen in hun initiële doelstelling geslaagd om alleen gecertificeerde duurzame palmolie te gebruiken in hun voedingsmiddelen voor de Belgische markt. Zelf werken ze momenteel aan nog strengere duurzaamheidscriteria. Een uitgestoken hand gaat richting Belgische en Europese overheid om duurzame palmolie mainstream te maken.

De wereldwijde consumptie blijft stijgen en palmolie is momenteel de meest gebruikte plantaardige olie ter wereld. Het totale EU-verbruik overtreft de wereldwijde productie van veel plantaardige oliën. Omdat de vraag naar palmolie groot blijft, is BASP ervan overtuigd dat de enige weg vooruit erin bestaat om duurzame palmolie actief te promoten en ondernemingen, ngo’s en overheden te overtuigen om de alliantie bij te treden in haar streven. De organisatie werkt aan nog strengere duurzaamheidscriteria om waardevolle bossen en veengebieden te beschermen en volledige traceerbaarheid te garanderen.

Duurzame palmolie is palmolie die geen ontbossing veroorzaakt; de biodiversiteit intact houdt; veengebieden beschermt; broeikasgassen tegengaat door de beste praktijken na te leven; de rechten van arbeiders en de lokale bevolking en gemeenschap respecteert; en het principe van vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming toepast. Certificering is het meest gangbare mechanisme om de naleving van deze principes aan te tonen. Voor de voedingsindustrie is RSPO vaakst gehanteerde certificeringssysteem.

Palmolie wordt gemaakt van het meest productieve oliegewas. Door dit gewas te vervangen door een minder productief alternatief zou onze ecologische voetafdruk minstens zes keer groter worden. Bovendien is 40 procent van de palmolieproductie in handen van kleine boeren, zogenaamde small holders, die er hun inkomen mee verdienen. “Als één van de grootste Europese verbruikers van palmolie en door zijn ligging in het hart van Europa is België ideaal geplaatst om het voortouw te nemen op het vlak van duurzame palmolie”, verklaart BASP waarom zij het voortouw nemen. Secretaris-generaal van BASP Jelmen Haaze voegt toe: “Ondanks zijn relatief kleine omvang is België een belangrijk land voor de invoer en het gebruik van palmolie. In ons exportgerichte land gebruiken veel Belgische voedingsbedrijven palmolie in hun recepten en producten.”

Via zelfrapportering en de implementatie van externe audits wordt de vooruitgang in de sector gemeten. De voortrekkers zijn gewonnen voor een beleid rond duurzame palmolie en een sectorale overeenkomst. Overheden kunnen naar verluidt het goede voorbeeld geven door normen voor overheidsopdrachten te definiëren en alleen nog 100 procent duurzame palmolie te kopen. Duurzame palmolie kan ook een hoofdpunt zijn in de Belgische programma’s voor ontwikkelingssamenwerking. “We moeten producenten bijstaan, in het bijzonder kleine boeren, door hen in samenwerking met ngo’s of via programma’s van de lokale overheid continu toegang tot de Belgische en de EU-markt te verlenen.

De BASP is ervan overtuigd dat de Europese Unie beleidslijnen moet uitwerken om over te stappen naar 100 procent duurzame palmolie in Europa. Het kan volgens de organisatie zelfs nog beter: de totale productie moet zo duurzaam worden dat ze minstens beantwoordt aan de definities van de alliantie of nog beter doet. Acties op Europees niveau waaraan gedacht wordt, zijn: regels rond duurzame palmolie vastleggen in bilaterale handelsakkoorden of akkoorden rond ontwikkelingssamenwerking; internationaal aanvaarde duurzame productienormen; Europese aanbestedingsrichtlijnen waarin de duurzaamheid van palmolie opgenomen wordt en, tot slot, ondersteunend werken naar communicatie toe.

Jelmen Haaze besluit namens BASP: “In een context waarin handelsvraagstukken centraal staan in het mondiale debat kan de overstap naar duurzame palmolie niet behandeld worden als een louter technische kwestie. Beslissingen die hier of in productielanden genomen worden, hebben een mondiale impact. We staan voor fundamentele keuzes. Als we de wereld duurzaam willen voeden moet er een inclusief debat komen waarbij alle spelers betrokken zijn. De BASP belichtte enkele belangrijke beleidsmaatregelen waarmee beleidsmakers een verschil kunnen maken. De alliantie richt zich tot andere stakeholders om samen actie te ondernemen.”

Meer info: BASP progress report 2018