Gedaan met de milieustakingsvordering

Het nieuwe decreet Lokaal Bestuur schrapt de ‘milieustakingsvordering’, een soort snelrecht tegen milieu-inbreuken. Het wordt voor de burger veel moeilijker een milieuovertreding die hem last bezorgt te laten stoppen. Natuurgroepen zullen er wel nog aanspraak op kunnen maken. Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten reageert tevreden in Het Nieuwsblad. “Een enorme absurditeit is dan de wereld uit. Het is toch te gek voor woorden dat je namens je gemeente een beslissing van diezelfde gemeente kon aanvechten voor de rechtbank. Zo kwam je in situaties waar de gemeente eiser én verweerder was.”

Een burger moet de kans krijgen om milieufouten of -nalatigheden van het bestuur te laten rechtzetten. Dat is de geest van de milieustakingsvordering. Omwonenden die niet akkoord gaan met de uitbreiding van een crematorium, buren die last hebben van een vergunde discotheek, burgers die de kap van bomen in hun straat willen tegenhouden: allemaal konden ze gebruikmaken van zo’n milieustakingsvordering.

Het systeem heeft voor de burger belangrijke voordelen. Omdat hij de procedure in naam van zijn gemeente voert, is de bewijslast voor de geleden hinder minder groot. Hij moet bijvoorbeeld niet bewijzen dat hij doof wordt van de discotheek naast de deur. Nog een voordeel: de rechtbank doet meteen een uitspraak ten gronde. Een soort snelrecht dus.

Tv-presentator Chris Dusauchoit maakte onlangs nog gebruik van de milieustakingsvordering. “Mijn buurman, die kalveren kweekt, bezorgt mij al twee jaar overlast”, aldus Chris Dusauchoit. “De mest trok massa’s vliegen aan. Ik klopte bij alle mogelijke instanties aan: de gemeente, de provincie, de milieu-inspectie. Niemand deed iets”, verklaart Dusauchoit aan Het Nieuwsblad. Tot hij via Twitter over de milieustakingsvordering hoorde. “Mijn advocate spande zo’n procedure in en vier maanden later was er een uitspraak. Mijn buurman moest zijn praktijken stoppen. Doodjammer dat gedupeerden in de toekomst niet meer van deze procedure kunnen gebruikmaken.”

De procedure heeft dus haar tijd gehad. Vanaf 1 januari schrapt een nieuwe decreet Lokaal Bestuur de milieustakingsvordering voor individuele burgers. Natuurgroepen zullen er wel nog aanspraak op kunnen maken. Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten reageert tevreden. “Een enorme absurditeit is dan de wereld uit. Het is toch te gek voor woorden dat je namens je gemeente een beslissing van diezelfde gemeente kon aanvechten voor de rechtbank. Zo kwam je in situaties waar de gemeente eiser én verweerder was.”

Advocate Griet Cnudde, die vaak optreedt in milieustakingsvorderingen, is minder gelukkig. “Veel wetten zijn overbodig en rijp voor afschaffing. Maar niet artikel 194 van het Gemeentedecreet, waar steeds meer burgers gebruik van maken. Het artikel was een doorn in het oog van overheden die er bewust voor kiezen om nalatig te zijn en die er nu voor kiezen om de burger monddood te maken. Dit is een kaakslag voor de rechtsstaat en een schande voor de democratie.”

Bij het Grondwettelijk Hof loopt wel nog een beroepsprocedure tegen de schrapping van de milieustakingsvordering. De uitspraak is allicht voor volgend voorjaar.