Hoe beoordeelt overheid boerderij in beschermd erfgoed?

Als landbouwer actief zijn in een authentieke hoeve of een beschermd landschap is tegelijk een lust en een last. De nadelen komen vooral aan het licht wanneer een vergunning aangevraagd wordt voor werken aan de oude hoeve of nieuwbouw van een stal of loods. Het regeerakkoord en de beleidsnota Onroerend Erfgoed van bevoegd minister Geert Bourgeois stellen dat de zorg voor onroerend erfgoed de landbouwactiviteiten niet mag hinderen. In overleg met de landbouwadministratie en de landbouworganisaties stelde het agentschap Onroerend Erfgoed een afwegingskader op. Dit zal door beide administraties gehanteerd worden bij het verlenen van advies omtrent stedenbouwkundige aanvragen.

Het zal je maar overkomen als landbouwer dat de plannen voor de verdere ontwikkeling van je bedrijf afketsen op de bescherming van de boerderij als bouwkundig erfgoed, of op de bescherming van het mooie landschap of dorpsgezicht. Om niet voor verrassingen komen te staan, neemt de aanvrager van een stedenbouwkundige vergunning best in een zo vroeg mogelijk stadium contact op met de overheid. Nog voor de officiële vergunningsaanvraag kan hij zich reeds wenden tot het agentschap Onroerend Erfgoed of het Departement Landbouw en Visserij.

Beide administraties beschikken sinds kort over een afwegingskader voor het verstrekken van hun advies over elke stedenbouwkundige aanvraag van een landbouwer die werken wil uitvoeren aan zijn beschermde hoeve. Dezelfde leidraad zal gehanteerd worden bij nieuwbouw in een beschermd cultuurhistorisch landschap, een dorpsgezicht of archeologische site. Dit afwegingskader zoekt naar een evenwichtige oplossing voor landbouwers die hun beroep willen uitoefenen in beschermd erfgoed, met oog voor het behoud van erfgoedwaarden, landschappelijke setting en agrarische context.

Dankzij het afwegingskader zijn zowel voor de aanvrager als voor de vergunningverlener de criteria en het ideale procesverloop bij aanvang duidelijk. Om klare wijn te kunnen schenken, hebben de erfgoed- en landbouwadministraties hun huiswerk heel grondig gedaan. Zo werd een analyse gemaakt van alle beoordelingselementen die in het verleden door diezelfde overheid werden geformuleerd voor een selectie van 40 landbouwbedrijven. Dit resulteerde in een screening van ruim 130 stukken, waaruit meer dan 400 (!) beoordelingselementen zijn gepuurd. Vervolgens is een werkgroep, waarin ook de landbouworganisaties zetelden, samengesteld om de resultaten van deze analyse te bespreken. Op basis van de eerste analyse en de input van de werkgroep werd een afwegingskader ontworpen, dat bijgeschaafd werd tot er een evenwichtige oplossing op tafel lag.

Meer info: Afwegingskader voor actieve landbouwbedrijven in beschermd erfgoed