Hogan staat voorschot op subsidies toe vanwege droogte

De Europese Commissie neemt twee maatregelen om landbouwers te steunen in hun strijd tegen de droogte. Ze krijgen een groter percentage vooruitbetaald van hun Europese inkomenssteun. Ook worden de vergroeningseisen een beetje versoepeld zodat percelen die uit productie genomen zijn en meetellen als ecologisch aandachtsgebied eventueel toch gemaaid kunnen worden als voeder voor de koeien. Donderdag meldde Boerenbond dat de schade in de landbouw begint op te lopen, en de hitte een nog grotere boosdoener is dan de droogte. In Frankrijk is het allemaal nog een tikkeltje extremer dan bij ons.

Recent meldde het onderzoeksbureau van de Europese Commissie dat de impact van de droogte en de hittegolf in juni op de graanoogst meevalt. Het MARS-bulletin van het Joint Research Center maakte gewag van een beperkte impact en opbrengsten die nog altijd op schema liggen om beter te doen dan het vijfjarig gemiddelde voor wintergranen en korrelmaïs. Zo goed als de granen zich houden bij droog en zonnig weer, zo zwaar hebben andere gewassen het. De hittegolf in juni was immers maar een voorproefje op een nog extremere maand juli, waarin de droogte aanhoudt en de temperaturen zoals de voorbije dagen opklimmen richting 40 graden. De praktijkcentra die in Vlaanderen werken rond aardappelen, groenten en ruwvoeders bevestigden aan VILT dat de groei onomkeerbaar dreigt stil te vallen bij dit weer.

De Europese Commissie is zich bewust van de impact voor rundveehouders, groente- en fruittelers en akkerbouwers. EU-commissaris Phil Hogan zegt dat ze nauw contact houden met de lidstaten om de situatie op het terrein op te volgen. Hij doet ook meer dan dat: lidstaten krijgen toestemming om een groter deel van de Europese inkomenssteun vervroegd uit te betalen. Tot 70 procent van de inkomenssteun en 85 procent van de betalingen uit de plattelandspot mogen half oktober al uitbetaald worden. In Vlaanderen worden de nodige voorbereidingen getroffen om van deze mogelijkheid gebruik te kunnen maken.

Net als vorig jaar komt er ook een versoepeling op de verplichte vergroening. Veehouders die grond uit productie namen en administratief aangemeld hebben als ecologisch focusgebied mogen die percelen nu toch maaien als de oogst daarvan een alternatief kan zijn voor gras en maïs die niet willen groeien bij dit weer. Ook de diversificatie-eis wordt versoepeld, en Hogan kondigt aan dat hij nog meer uitzonderingen op de vergroening in overweging wil nemen om de ruwvoederwinning op te krikken.

Het was de Franse landbouwminister Didier Guillaume die de EU-commissaris verzocht had om de maatregelen waartoe nu besloten wordt. In Frankrijk hebben boeren de rampzalige zomer van 2018 nog niet verteerd en is het opnieuw al maanden droog. In een normale zomer kunnen landbouwers hun maïsvelden zeker tot half augustus beregenen met water uit de Loire. Nu staat de rivier zo goed als droog en moeten landbouwers een captatieverbod respecteren. Sinds begin juni is geen druppel water gevallen in de Authion-valllei van de Loire. Hele maïsvelden bezwijken onder de hitte en droogte.

Regio's als de Loire-vallei zitten zo krap qua voeder voor de koeien dat er solidariteitsacties op gang komen. Reeds in 22 Franse departementen is beregening van landbouwgewassen vanwege de lage waterpeilen verboden. Bovendien ging meer dan 6.500 hectare aan landbouwgrond en bossen in vlammen op. In 24 uur tijd werden in Frankrijk 267 vegetatiebranden en 10 bosbranden geregistreerd. Hauts-de-France werd in het bijzonder getroffen met bijna 2.500 hectare aan verbrande akkers. Daarnaast werden ook de regio's Normandië, Centre-Val de Loire en Lotharingen zwaar getroffen.

Ook in Vlaanderen zijn de watervoorraden na de droge zomer van 2018 nooit aangevuld geraakt en is het opnieuw erg droog. Boerenbond verklaarde aan persagentschap Belga dat de hitte een nog groter probleem vormt. "Vanuit heel Vlaanderen wordt schade gemeld aan aardappelen. Voor het fruit verschilt dat van regio tot regio. Ook nieuwe aanplantingen hebben in deze hitte geen kans om te overleven", zegt woordvoerster Vanessa Saenen. "Als gevolg van de hitte worden de aardappelen momenteel als het ware in de grond gekookt, met als gevolg doorschietende planten en aardappelen die te klein blijven. Het is nog te vroeg om te voorspellen hoe groot de minderopbrengst uiteindelijk zal zijn en of de afgesproken leveringscontracten zullen kunnen worden nageleefd, maar de schade die aan de aardappelen wordt aangebracht is onomkeerbaar."

Hardfruit heeft bij extreme temperaturen last van zonnebrand. "We zien we zowel bij appels als peren dat schillen barsten waardoor het fruit lelijk wordt", zegt Saenen. Volgens de woordvoerster van Boerenbond is het nog veel te vroeg om te spreken van een algemene rampoogst zoals in 2018. "Alles hangt van de evolutie van de weersomstandigheden de komende weken. In de meeste gevallen is de aangerichte schade aan teelten immers nog omkeerbaar. Een aantal teelten zoals maïs staan er overigens op een aantal plekken beter voor dan vorig jaar, al hangt ook dat weer af van regio tot regio."

Europarlementslid Hilde Vautmans, die ook schepen van Fruitteelt is in Sint-Truiden, krijgt veel ongeruste berichten van fruittelers met foto's van verbrande appels en peren. "Het is de zoveelste tegenslag voor onze telers. Als schepen ga ik volgende week met de schattingscommissie op het terrein om de schade vast te stellen. Ik roep boeren op om eventuele schade te melden." Ze is tevreden dat er vanuit Europa steun komt, maar roept ook Vlaanderen op om te bekijken of er nog meer maatregelen nodig zijn gelet op de omstandigheden. Die zijn volgens haar zo uitzonderlijk dat boeren er zich niet kunnen tegen wapenen.