Jarig VIB wil meer inzetten op maatschappelijke impact

Het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), dat bijna 1.500 wetenschappers uit vijf Vlaamse universiteiten verenigt, bestaat 20 jaar. Aan het VIB wordt baanbrekend onderzoek gedaan naar de werking van het menselijk lichaam, planten en micro-organismen. De nadruk ligt op het vertalen van dat onderzoek naar toepassingen voor geneeskunde en landbouw. “Toponderzoek in levenswetenschappen combineren met excellentie in technologietransfer, dat is het basiscredo van VIB”, zeggen Jo Bury en Johan Cardoen, managing directors van VIB.

Het instituut kan mooie resultaten voorleggen na 20 jaar. Zo verdubbelde het personeelsbestand en vertienvoudigde de productiviteit van VIB. “Het aantal publicaties in de top vijf van wetenschappelijke tijdschriften uit het vakgebied steeg van 16 in het beginjaar naar meer dan 220 vorig jaar. Qua impact, gemeten op basis van citaties in het veld, plaatste de Leiden Ranking VIB op de tweede plaats, na het Massachusetts Institute of Technology. 27 procent van de publicaties behoren zelfs tot de meest geciteerde in de wereld, we staan daar zelf versteld van”, zegt Jo Bury.

Naast toponderzoek is kennis vertalen naar maatschappelijke en economisch toegevoegde waarde, technologietransfer genoemd, het tweede speerpunt van VIB. Het onderzoeksinstituut sloot ondertussen ruim 1.000 partnerschappen af met de industrie, vroeg 540 patenten aan en kreeg er ook 250 toegekend. Spin-offs, die overigens al 930 miljoen euro kapitaal ophaalden, creëerden 1.150 jobs. “Hiermee wordt VIB door heel wat Europese topinstituten als voorbeeld beschouwd in waardecreatie uit onderzoek”, klinkt het.

Naar aanleiding van zijn 20-jarig bestaan heeft VIB ook zijn strategie voor de toekomst bekendgemaakt. “Met onze nieuwe strategie ‘beyond borders’ willen we verder gaan met wat de essentie is van een strategisch onderzoekscentrum, namelijk maatschappelijke impact. We staan met z’n allen voor grote uitdagingen en moeten daar ook vanuit de onderzoekswereld volop op inzetten. Het gaat daarbij om onderzoek naar gezond leven en gezond ouder worden, maar ook om duurzame voedselproductie. We zullen bijkomende initiatieven nemen om de maatschappelijke impact van VIB te verhogen”, zegt Jo Bury.

Maar om echt impact te hebben, is er volgens het onderzoeksinstituut meer nodig. “We moeten investeren in translationeel onderzoek. Dat is de schakel die nu vaak ontbreekt om ervoor te zorgen dat wat we in de VIB-labo’s ontdekken, zo snel en zo goed mogelijk kan omgezet worden in toepassingen zoals geneesmiddelen en landbouwinnovaties”, klinkt het. De recente oprichting van ‘VIB Discovery Sciences’, een team met deskundigen uit de sector dat zich toespitst op het vertalen van wetenschappelijke inzichten naar voordelen voor de samenleving, past hierin. Maar VIB wil nog bijkomende stappen zetten om dit proces te optimaliseren.

Om kapitaal te leveren om labo-ontdekkingen naar de praktijk te brengen, heeft VIB in eigen huis een klein 'zaaikapitaalfonds' en een eigen investeringsfonds, ‘V-Bio Ventures’. “Het is belangrijk om voldoende te investeren in vroege innovatie”, zegt Johan Cardoen daarover. Hij pleit ook voor meer samenwerking tussen kenniscentra om nieuwe bedrijven op te richten die verschillende technologieën combineren.

VIB ziet de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet. “We zullen blijven investeren in onze onderzoekers, in het beschikbaar stellen van de meest geavanceerde technologieën en in het actief vertalen van de resultaten naar toepassingen ten voordele van de maatschappeij”, zeggen Bury en Cardoen. Het onderzoek wordt daarbij in acht thematische domeinen ondergebracht waar VIB naar eigen zeggen het verschil maakt in de wereld: plantensysteembiologie, kanker, neurobiologie, neurogenetica, ontstekingen, medische biotechnologie en twee ondersteunende technologieën, structuurbiologie en microbiologie. “Met toponderzoek in deze domeinen en op de juiste manier ondersteund, zijn we gewapend om de grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken”, klinkt het nog.

Na een grondige doorlichting, waarbij externe wetenschappers en consultants de wetenschappelijke, economische en maatschappelijke impact tegen het licht hielden, heeft de Vlaamse overheid beslist om de vijfjaarlijkse beheerovereenkomst met VIB te verlengen. Daardoor kan het instituut rekenen op 44,2 miljoen euro per jaar van Vlaanderen. Vlaams minister van Innovatie Philippe Muyters hoopt daar vanaf 1 januari 2017 nog een schep bovenop te doen. Het jaarlijks onderzoeksbudget van VIB bedraagt 120 miljoen euro. Naast Vlaanderen, kan het ook rekenen op middelen van internationale fondsen, de industrie, universiteiten en doctoraatsbeurzen.