Juncker aangespoord tot 'fitness check' landbouwbeleid

Ieder jaar vindt in Brussel het ‘Forum for the Future of Agriculture’ plaats, een organisatie die in handen is van toeleverancier Syngenta en de Europese landeigenaars die verenigd worden door ELO. Dit landbouwcongres onderscheidt zich van alle andere door de vele hoogwaardigheidsbekleders die er altijd present zijn. Om ook gehoord te worden, schreef de milieubeweging een brief aan Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie. Daarin pleit European Environmental Bureau namens een 100-tal ngo’s voor het herdenken van ons voedselsysteem. Aangezien de milieuwetgeving tegen het licht wordt gehouden, vinden zij het maar normaal dat op dezelfde kritische manier naar het landbouwbeleid wordt gekeken.

Met een brief aan de voorzitter van de Europese Commissie wil de milieubeweging bewerkstelligen dat landbouwcommissaris Phil Hogan van Jean-Claude Juncker de opdracht krijgt om het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) grondig te evalueren. Doet het GLB wel wat het moet doen? Beleidsmakers claimen dat het landbouwbeleid nog nooit zo groen en fair was als nu. European Environmental Bureau brengt daar tegenin dat de positieve impact van de maatregelen waarmee geschermd wordt heel klein is in verhouding tot hun kostprijs.

De vele organisaties (Greenpeace, WWF, Birdlife, Natuurpunt, Vogelbescherming Nederland maar bijvoorbeeld ook dierenwelzijnsorganisatie Compassion World Farming en de beweging Slow Food) die de brief ondertekenden, winden er geen doekjes om dat de vergroening van het landbouwbeleid gefaald heeft. Er is naar verluidt nog altijd te weinig biodiversiteit in landbouwgebied, akker- en weidevogels hebben het moeilijk, wilde bijensoorten zijn met uitsterven bedreigd en de meerderheid van de habitats en soorten ontbreekt het aan een goede staat van instandhouding.

Ze hameren op de 53 miljard euro die Europa jaarlijks in landbouw investeert en zijn van mening dat de belastingbetaler meer waar voor zijn geld mag krijgen. Koepelorganisatie EEB geeft ook te kennen dat een evaluatie van het landbouwbeleid niet meer dan rechtvaardig is aangezien de Europese Commissie al veel milieuwetgeving tegen het licht heeft gehouden. Het zou naar verluidt niet logisch zijn om een beleidsdomein dat 37 procent van het EU-budget opslorpt niet te evalueren. De Europese Habitat- en Vogelrichtlijnen worden niet bij naam genoemd, maar zo kort voor het eindrapport omtrent de ‘fitness check’ van beide richtlijnen staat de milieubeweging duidelijk op scherp.

Wat voor landbouwbeleid men dan wel wil, daar is ook over nagedacht: “Een beleid dat de inwoners van de EU een gezonde bodem, proper water en een schone lucht garandeert en uiteraard voedsel. Landbouwers zouden vergoed moeten worden voor dat werk en niet voor het toedienen van chemicaliën op hun grond die schadelijk zijn voor mens en milieu.” Het huidige landbouwbeleid is volgens de critici niet opgewassen tegen de uitdagingen op vlak van milieu, klimaat, dierenwelzijn, enz. Het lukt zelfs niet om boeren een behoorlijk inkomen te garanderen. Om dat te onderstrepen, wordt in de brief verwezen naar de vier miljoen boerderijen die in tien jaar tijd verdwenen zijn in Europa en naar het continue crisissfeertje in de sector dat boeren om de haverklap doet betogen.

De Standaard laat Freek Verdonckt aan het woord namens één van de ondertekenaars van de brief, Natuurpunt. “Wij stellen vast dat met de productie- en exportgedreven race to the bottom de ravage nooit zo groot is geweest”, zegt Verdonckt. “Lage prijzen zetten boeren er alleen maar toe aan nog meer te produceren, wat hen dan nog geen leefbaar inkomen oplevert. Het gevolg is dat we onze boeren én onze boerenlandnatuur in snel tempo kwijtraken.”

Europa moet zich volgens Verdonckt durven afvragen of het wel dit soort beleid is dat we willen. “Ik heb afgelopen jaar één ding geleerd: zonder een eerlijk inkomen voor de boer is een groen landbouwbeleid onmogelijk. We moeten de individuele boer wat meer ontzien in dit debat. Als hij noodgedwongen meedraait in een systeem dat op overleven is aangewezen, draait elke inspanning voor natuur uit op een extra verliespost. Zo komen we niet verder. De focus moet gaan naar een ander landbouwbeleid dat hem betere perspectieven biedt, waardoor marges ontstaan voor meer loon en meer boerenlandnatuur.”