Kan Opstalpolder landbouwgebied blijven?

De auditeur van de Raad van State adviseert om het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) voor de afbakening van de Antwerpse haven naar de prullenmand te verwijzen. Als de Raad van State dit advies volgt, kan de Opstalpolder landbouwgebied blijven. Boerenbond is voorzichtig tevreden met die beslissing, maar waarschuwt ook meteen. “Er kan geen sprake zijn van het klassieke scenario waarbij onteigende grond blijft liggen en de natuur zich ontwikkelt die dan bij een effectieve aansnijding opnieuw gecompenseerd moeten worden”, zegt voorzitter Sonja De Becker.

Het uitvoeringsplan waarover de Raad van State zich nu nog moet buigen, dateert van 2013. Het GRUP bepaalt dat de 250 hectare grote Opstalpolder op het grondgebied van Berendrecht en Stabroek moet verdwijnen ter compensatie voor de uitbreiding van de Antwerpse haven. Het gaat om een actieve landbouwzone waarin ook de bedrijfszetel van een landbouwer gelegen is. Landbouw moet er wijken voor een nat natuurgebied met 14 plassen, rietland, natte weilanden en bufferdijken. Het totale kostenplaatje van dit project bedraagt 30 miljoen euro. In dezelfde regio worden veel landbouwers op de koop toe getroffen door het dossier Nx, dat is de geplande verbindingsweg tussen Kapellen en de A12 om de dorpskernen te ontlasten.

Het opofferen van de laatste polder veroorzaakte heel wat heisa in de polderdorpen. Er kwamen verschillende protestacties en een petitie met meer dan 1.000 handtekeningen. Het Polders Actiecomité juicht het advies van de auditeur van de Raad van State toe. “Het is een kans om deze miskleun recht te zetten en te komen met nieuwe voorstellen die gedragen worden door de polderbewoners”, zegt Alain Paenen van het actiecomité. “De haven heeft al veel natuur gecompenseerd, maar de groene jongens gaven nog nooit iets in de plaats. Er is dus geen nood aan natuurcompensatie.”

Ook Boerenbond reageert voorzichtig tevreden. “Als de Raad van State het advies van de auditeur volgt, en dat ligt in de lijn van de verwachtingen, dan vervalt het volledige uitvoeringsplan”, zegt Sonja De Becker. “Bij een vernietiging door de Raad van State zullen wij erop staan dat gronden maximaal opnieuw in landbouwgebruik komen en dat alle natuurinrichtingsprojecten meteen gestopt worden. De gronden die moesten blijven liggen voor natuurinrichting en die vandaag nog niet zijn ingericht, moet de betrokken landbouwer kunnen blijven bewerken.”

Daarmee wil Boerenbond het klassieke scenario vermijden waarbij eerst percelen onteigend worden voor de uitbreiding van de haven en men ze dan onbenut laat liggen waardoor er na verloop van tijd natuur op ontwikkelt. Wanneer die grond dan toch aangesneden wordt voor havenuitbreiding, moet de nieuwe ontstane natuur opnieuw gecompenseerd worden. Bijkomend vraagt de landbouworganisatie dat er niet nog extra landbouwgrond te grabbel wordt gegooid. “Een deel van de verworven terreinen in de Opstalpolder is nu al ingericht als natuur. Het is essentieel dat die terreinen verder kunnen dienen als compensatienatuur gekoppeld aan havenontwikkeling en dat dus geen nieuwe landbouwgrond voor natuur wordt ingenomen”, stelt De Becker.

De boodschap die Boerenbond heeft voor het havenbestuur en de Vlaamse regering is dan ook tweeledig: geen extra inlevering van landbouwgrond bij een eventuele vernietiging van het uitvoeringsplan en een onmiddellijke stopzetting van de werken die aan de gang zijn in de Opstalpolder.

Bij Natuurpunt Antwerpen-Noord klinkt een heel andere reactie. “Dit advies is erg jammer”, vindt Johan Baetens van Natuurpunt. “Er is al vele jaren gezocht naar een evenwichtig plan waarbij rekening is gehouden met de belangen van haven, natuur, landbouw en polderdorpen. Het jarenlange overleg dreigt nu op de helling te komen. De Opstalvallei is in de eerste plaats compensatiegebied voor verloren natuur in de haven. Als de Raad van State het advies volgt, zijn we weer bij af. Het vernietigen van dit GRUP levert alleen maar verliezers op”, klinkt het in natuurhoek.