Kan variatie aan landbouwsystemen naast elkaar bestaan?

Naar aanleiding van het klimaatdebat en andere maatschappijkritiek op landbouw regent het opinies. In Knack komt Laurens De Meyer (Bond Beter Leefmilieu) terug op de drastische achtuitgang van de insectenpopulaties. Hij wil het niet hebben over het landbouwmodel dat nodig is om dit te stoppen omdat onze open ruimte onderverdeeld zal worden in diverse gebruiken. “Nieuwe kennis is nodig om de diversiteit aan systemen te doen slagen. Onderzoeksgelden moeten eerlijker verdeeld worden want nu gaat het merendeel naar het verduurzamen van intensieve voedselproductie.” In hetzelfde weekblad schreef milieuwetenschapper David De Pue (UGent) twee dagen eerder dat er in de open ruimte keuzes gemaakt moeten worden, maar niet steeds voor eenzelfde soort landbouwmodel.

Of het nu over het klimaat dan wel over het uitsterven van insecten gaat, het is altijd maar een kleine sprong naar het debat over wat soort landbouw we als maatschappij willen. In weekblad Knack verschenen twee bijdragen aan die discussie. Milieuwetenschapper David De Pue (UGent) meent dat de schijnbaar tegengestelde belangen van landbouw en natuur te verzoenen zijn door de keuzes die we maken in onze ruimte. “De vraag is of we overal in Vlaanderen dezelfde keuze moeten maken: de keuze voor het scheiden van een hoogproductieve landbouw en robuuste natuurgebieden enerzijds (land-sparing), versus de keuze voor kleinschalige landbouw, met veel ecologische infrastructuur zoals hagen en bomenrijen en met een hoge agrobiodiversiteit (land-sharing).”

Om de dramatische achteruitgang van akkervogels zoals de veldleeuwerik en de grauwe gors te stoppen en om de wilde hamster een habitat te geven, zullen we volgens De Pue hoe dan ook plekken moeten aanwijzen voor landbouwnatuur. Ook dicht bij steden moeten (meestal biologische) initiatieven zoals voedselbossen en zelfplukboerderijen een plaats krijgen. Beide voorbeelden hebben met elkaar gemeen dat niet de voedselproductie, maar respectievelijk de ecologische en maatschappelijke functie van de landbouw centraal staan. “Daarnaast”, betoogt de onderzoeker, “moeten we de landbouwer op plaatsen waar de voedselproductie wel centraal staat, toelaten om zijn opbrengsten op een duurzame wijze te optimaliseren, met verantwoord gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en de beste gewassen, ongeacht de veredelingsmethode die aan de oorsprong ligt.”

Voor Laurens De Meyer van Bond Beter Leefmilieu was het verontrustende nieuws omtrent de insectenpopulatie de aanleiding om een opiniestuk in te sturen. “De oplossing ligt zoals zo vaak in diversiteit”, schrijft hij. Net als De Pue gelooft hij niet in één zaligmakend landbouwmodel dat alle problemen kan oplossen, wel in een verdeling van de open ruimte in diverse gebruiken. “Robuuste natuurgebieden verbonden door groene aders, hybride natuur met voedselproductie door bijvoorbeeld natuurgebieden te begrazen, agro-ecologische voedselproductie zoals biologische teelt en verduurzaamde hyperintensieve landbouw zoals stadslandbouw in containers. Vandaag wordt meer dan 90 procent van ons landbouwareaal intensief bewerkt met minieme maatregelen rond duurzaamheid. Een betere verdeling is aan de orde. In het belang van de insecten en ons dagelijks brood.”

Lees de opiniestukken van David De Pue en Laurens De Meyer integraal op de Knack-website.