Kappen van alle zieke olijfbomen valt Italianen zwaar

In Italië is er grote weerstand tegen het massaal kappen van geïnfecteerde bomen ter bestrijding van de plantenbacterie Xylella fastidiosa. Vooral de landbouwers zelf en ook milieuactivisten hebben het er moeilijk mee. Een onderzoeksjournaliste vreest bovendien dat de maffia zijn kans schoon ziet om een andere bestemming te geven aan plantages die gekapt worden. De streek Salento, het uiterste puntje van de Italiaanse hak, is bekend vanwege de eindeloze olijfgaarden. Ruim elf miljoen bomen staan er en dat is een vijfde van de hele regio Apulië, de grootste olijfolieproducent van Italië.

Op het Salentijns schiereiland worden elf miljoen olijfbomen bedreigd door de bacterie Xylella fastidiosa. Veertig procent van alle Italiaanse olijfolie komt uit de regio Apulië vandaan. Maar door de olijfvlieg en de Xylella-bacterie is de productie hier vorig jaar met 80 procent gedaald, weet Boerderij. Volgens schattingen is zo’n tien procent van de bomen besmet met Xylella. De zieke bomen pik je er makkelijk uit, de bruine bladeren en de slappe takken steken schril af tegen het altijd zilvergroen van de fiere olijfboom. Daarnaast staat er een rood kruis op de stam om aan te geven dat de boom gekapt moet worden.

Tegen die drastische maatregel om de ziekte in te dijken, groeit het verzet van boeren en milieuactivisten. Bij olijfolieproducenten ligt het rooien van de bomen zeer gevoelig. Niet alleen betekent dat financieel een catastrofe, ook emotioneel valt hen dat zwaar. De olijfbomen die de beste olie voortbrengen, werden immers aangeplant door hun voorouders en kunnen eeuwenoud zijn. De boeren vertellen dat ze in grote angst leven dat ook hun plantages ten prooi vallen aan Xylella.

Ook de Italiaanse autoriteiten aarzelen om 40.000 hectare zieke bomen te rooien. Minister van Landbouw Maurizio Martina zaaide twijfel door te zeggen dat het niet zeker is dat de problemen alleen door Xylella veroorzaakt worden. Massaal kappen zou behalve een strop voor de landbouw ook het landschap aantasten met grote gevolgen voor het toerisme. De minister is daarom voorstander van het isoleren en ontwortelen van de geïnfecteerde bomen, het instellen van bufferzones en insecticiden inzetten tegen de vector die de plantenziekte verspreidt. “Te laat”, vinden ze bij de Europese Commissie in Brussel, de bomen moeten gekapt worden en wel snel om verdere verspreiding in de EU te voorkomen.

Een groep milieubeschermers is er in geslaagd het kappen van bomen te laten stilleggen door een regionale rechtbank. Het rooien is ter plekke opgeschort, ondanks de druk van de minister van landbouw en de EU om zo snel mogelijk iets aan de noodsituatie te doen. Bij de tegenstanders van het kappen van bomen is ook een onderzoeksjournaliste, Marilu Mastogiovanni. Zij verklaart aan Euronews dat Xylella niet ongelegen komt voor de georganiseerde misdaad in Italië omdat het perspectieven opent om aan vastgoedontwikkeling te doen op terreinen waar alle bomen gerooid werden. Indien wetenschappers  tussen de vele duizenden variëteiten olijfbomen exemplaren ontdekken met natuurlijke resistentie tegen Xylella, dan hoeft het niet tot een kaalslag van het landschap te komen.

Bekijk de videoreportages die Euronews maakte over deze nieuwe vijand van landbouw in Europa.