Kennismaken met geitenhouderij op Dag van de Landbouw

Met de zon die van de partij was, vonden duizenden Vlamingen de weg naar de land- en tuinbouwbedrijven die zondag deelnamen aan Dag van de Landbouw. Drie varkensbedrijven dienden op het laatste moment af te haken vanwege de dreiging van Afrikaanse varkenspest. Ook de melkveehouderij hangt een donkere wolk boven het hoofd nu leveranciers van zowel Danone als FrieslandCampina onzeker zijn over hun toekomst. Toch was van dat alles weinig te merken op de jaarlijkse hoogdag van de Vlaamse land- en tuinbouw. Voor veel bezoekers was het een eerste kennismaking met de melkgeitenhouderij.

Jaar na jaar groeit het succes van Dag van de Landbouw, en zijn steeds meer vrijwilligers in de weer om de volkstoeloop in goede banen te leiden. Op het melkgeitenbedrijf van Raf Van Hasselt en Karen Ceursters in Loenhout gaven Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker en Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege het startsein. Bij De Becker was dat met gepaste trots op de deelnemende bedrijven. “Wij zijn fier op het feit dat onze land- en tuinbouwbedrijven niet enkel familiaal maar ook lokaal verankerd zijn in hun buurt, in hun dorp en dat vaak al generaties lang.”

De keuze voor een melkgeitenbedrijf als officiële opener van Dag van de Landbouw was voor velen een eerste kennismaking met deze sector. In Vlaanderen is de geitenhouderij sterk gegroeid de afgelopen vijf jaar, vooral – “en dat is opmerkelijk”, dixit De Becker – door starters die van nul begonnen. Er zijn 60 professionele geitenhouders, waarvan 13 bioboeren. De meesten zijn actief in Antwerpen, Limburg en Oost-Vlaanderen. Hun melk, circa 35 miljoen liter op jaarbasis, leveren ze voornamelijk aan het Belgische Capra. Raf en Karen namen hun bedrijfsstart in 2012 met een 600-tal geiten. Geleidelijk zijn ze gegroeid naar 900 melkgeiten. Momenteel melken ze 1.200 dieren en eind volgend jaar hopen ze de nieuwe stal vol te zetten. Tegen dan zullen er 1.600 geiten gemolken worden op het bedrijf.

Sonja De Becker vond het bijzonder jammer dat drie varkensbedrijven hun deelname verstoord zagen door de uitbraak van Afrikaanse varkenspest. “Zij hebben veel tijd gestoken in de voorbereiding van deze dag. Hoewel het risico op besmetting door publieksbezoek minimaal is, nemen we de situatie ernstig. We willen geen enkel risico voor onze bedrijven nemen”, zegt De Becker. Hiermee geeft Boerenbond gevolg aan de richtlijnen van het Voedselagentschap, die stellen dat het betreden van varkensstallen en -bedrijven tot het strikte minimum beperkt moet worden.

Zelfs op een feestdag als deze kon de voorzitter van Boerenbond dus niet om de actualiteit heen. Na de vondst van twee besmette Ardense everzwijnen worden momenteel de stalen van drie nieuwe karkassen onderzocht. Het doemscenario van een besmetting op een varkensbedrijf wil men ten alle prijze vermijden maar er wordt wel rekening mee gehouden. Uitbraken in eerder besmette landen leren dat het lastig te vermijden is omdat de varkenspest hyper-besmettelijk is.

Het virus hoeft niet eens op te duiken op een varkensbedrijf om een economisch drama in de sector te veroorzaken. Dit weekend raakte bekend dat China stopt met de invoer van Belgisch varkensvlees. “Van het Belgisch varkensvlees wordt 80 procent binnen Europa afgezet, maar het is de 20 procent voor verre exportmarkten die de prijs bepaalt”, maakt Sonja De Becker zich grote zorgen. Naar aanleiding van de uitbraak in eigen land zijn een crisiscel en een exportcel opgericht. Die laatste zal er alles aan doen om de export van Belgisch varkensvlees te vrijwaren.

In De Beckers top-3 van landbouwactualiteiten staan ook de gortdroge zomer van 2018 en de strubbelingen tussen private zuivelverwerkers en hun producentenorganisaties. Over de droogte zegt ze: “De publieke opinie denkt dat bij een tussenkomst van het rampenfonds boeren vergoed worden voor (al) hun schade. In de praktijk recupereren ze slechts 30 procent daarvan.” Net omdat het (landbouw)rampenfonds niet zaligmakend is, stelde de Boerenbondvoorzitter in een interview met De Zondag een meersporenaanpak voor die landbouw klimaatbestendiger moet maken. Daar maken deel van uit: waterbuffering, nog efficiënter omspringen met water en onderzoek naar droogtebestendige gewassen.

Met de contractuele relatie tussen melkveehouders en hun afnemers moeit Boerenbond zich normaliter niet, tenzij er grote strubbelingen zijn. Dat Sonja De Becker zowel Danone als FrieslandCampina bij naam noemt, zegt dus genoeg. Hun melkleveranciers hebben niet langer het gevoel dat alle melk nog echt gewild is. De Franse zuivelverwerker legt zijn Belgische leveranciers een groeistop op. De Nederlandse zuivelcoöperatie FrieslandCampina stelt met ‘alleen nog weidemelk’ een eis waar veel melkveehouders niet aan kunnen voldoen. “De facto komt dat neer op leveranciers opzeggen”, vindt De Becker. Voor Boerenbond bewijst de gang van zaken bij de twee private zuivelverwerkers dat de producentenorganisaties niet ernstig genomen worden. “Het ontbreekt aan een echt constructieve dialoog.”

Ondanks bovenstaande tegenslagen vonden de organisatoren van Dag van de Landbouw toch weer tientallen bedrijven bereid om hun deuren open te stellen. Boerenbond en Landelijke Gilden willen op de derde zondag van september tonen hoe land- en tuinbouwbedrijven echt werken. “Er is geen betere manier om dat te doen dan de consument uit te nodigen. Een belangrijke succesfactor van deze dag is dat we de bedrijfsleiders zelf aan het woord laten”, zegt De Becker. Zo wordt het de doorsnee Vlaming snel duidelijk dat Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven gerund worden door gezinnen, en niet door industriëlen.

Voor Joke Schauvliege was het al haar vijfde Dag van de Landbouw als minister bevoegd voor landbouw. In die tijd heeft zij gewerkt aan beleidsondersteuning voor landbouwers. Als voorbeelden haalde ze onder meer de gratis bedrijfsadviesdienst KRATOS en de Europese innovatiepartnerschappen aan. Ook blijft ze geloven in het nut van producentenorganisaties. “Samenwerken en vernieuwen, dat zijn de troeven van onze Vlaamse land- en tuinbouwers en daar leggen wij vanuit Vlaanderen ook het accent op binnen Europa. De komende maanden worden heel belangrijk voor het nieuw gemeenschappelijk landbouwbeleid.”