"Landbouwbeleid nodig dat boer én milieu beschermt"

De beweging van middenveldorganisaties Voedsel Anders pleit in een open brief aan federaal landbouwminister Denis Ducarme voor een duurzaam voedselsysteem, waar zowel de boer als het leefmilieu beter van worden. Zij willen dat Europa de inkomenssteun aan boeren op de schop neemt en met dat geld boeren beloont die behalve voedsel produceren ook consequent bijdragen aan leefmilieu en maatschappij. "Public money for public goods", klinkt het naar aanleiding van de Landbouwraad in Brussel op 11 en 12 december. De Europese landbouwministers zullen er debatteren over de toekomst van het landbouwbeleid.

De Europese Commissie kwam op 29 november naar buiten met een voorstel voor de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Dat voorstel stelde de middenveldorganisaties verenigd in ‘Voedsel Anders’ teleur omdat duidelijke en meetbare Europese doelen ontbreken en de Commissie blijft vasthouden aan het oude systeem van de rechtstreekse inkomenssteun. "Als gevolg van dat systeem gaat 80 procent van de subsidies naar slechts 20 procent van de boeren. Maar een stimulans om duurzaam te boeren ontbreekt", klinkt het in een open brief aan landbouwminister Ducarme. "Bovendien gaat de 'race to the bottom', die in Vlaanderen vier boeren per week doet stoppen, onverminderd door."

Het huidige GLB is volgens de ruim 20 Vlaamse organisaties die samenwerken rond het thema duurzame landbouw en voeding dan ook dringend aan een radicale ommezwaai toe. "Het Europees landbouwbeleid zit vandaag vol systeemfouten die ten koste gaan van boer en natuur", zegt Freek Verdonckt van Natuurpunt. "Die fouten krijg je er alleen uit met een radicale hervorming en een herverdeling van de subsidies. Boeren moeten weer een eerlijk inkomen krijgen om binnen de ecologische grenzen van onze leefomgeving gezond voedsel te kunnen produceren. Wij vragen dat België een voortrekkersrol op zich neemt in het Europese debat."

Volgens Thierry Kesteloot van Oxfam-Solidariteit blijft het huidige landbouwbeleid inzetten op competitiviteit, waarbij er zo veel mogelijk geproduceerd wordt aan een zo laag mogelijke prijs. "Boeren en natuur, in Europa en in het Zuiden zijn er vaak het slachtoffer van", zegt hij. "Duurzaam voedsel heeft een prijs. Voor de 43 miljoen Europeanen die zich dagelijks geen kwalitatief voedsel kunnen veroorloven, moet een duurzaam landbouwbeleid samengaan met een sterk sociaal beleid. Het nieuw gemeenschappelijk beleid moet zowel duurzame landbouw als het recht op kwalitatieve voeding als doelstelling hebben."

De ondertekenaars van de brief vragen om directe betalingen uit te faseren en te vervangen door resultaatgerichte beloningen voor boeren die naast voedsel produceren ook consequent bijdragen aan leefmilieu en maatschappij. "Op die manier geeft het GLB een duidelijke economische stimulans aan toekomstgerichte boeren die de landbouwgemeenschap en het platteland opnieuw veerkrachtig maken. Subsidies toekennen om binnen het wetgevend kader te produceren, zijn geen stimulans voor verduurzaming. Tegenover de publieke middelen van het GLB moeten maatschappelijke diensten (biodiversiteit, waterkwaliteit, …) staan", klinkt het scherp. "Het GLB moet er daarnaast ook voor zorgen dat boeren opnieuw een leefbaar inkomen kunnen halen uit hun productie."

Dat er nood is aan een grondige hervorming vonden ook een kwart miljoen burgers tijdens de publieke GLB-consultatie dit voorjaar, waar ook ruim 20.000 Belgen aan deelnamen. Voedsel Anders vindt dat de Commissie met haar voorstel die oproep negeerde, en hetzelfde doet met het voortschrijdend inzicht dat het zo niet verder kan. "De Commissie wil misschien wel de lidstaten de mogelijkheid bieden om landbouwsubsidies doelgerichter in te zetten, maar zij toont geenszins de ambitie om de landbouw in heel Europa in een echt transitiekader te brengen."

Volgende organisaties kropen gezamenlijk in hun pen voor het schrijven van bovenstaande brief aan de minister: Natuurpunt, Oxfam Solidariteit, Bond Beter Leefmilieu, Wervel, Vredeseilanden/Rikolto, Greenpeace, Broederlijk Delen, Velt, Oxfam Wereldwinkels, BioForum en de West-Vlaamse Milieufederatie.