Landbouwers krijgen de kriebels van hoogspanning
De nieuwe hoogspanningslijn Ventilus, die de elektriciteit opgewekt door toekomstige windparken op zee naar het binnenland moet transporteren, krijgt steeds meer tegenwind in West-Vlaanderen. Nu plaatst ook landbouworganisatie ABS vraagtekens bij de plannen. Het Algemeen Boerensyndicaat wil dat er meer onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen van straling op mens en dier, en vraagt meer duidelijkheid over de vergoeding van de waardevermindering voor landbouwbedrijven. De West-Vlaamse afdeling van Boerenbond zit met soortgelijke en heel concrete vragen, bijvoorbeeld over ongekende risico’s zoals draadslachtoffers (dode vogels) die botulisme bij rundvee kunnen veroorzaken en de mogelijke interferentie met GPS-systemen op tractoren.
Hoogspanningsbeheerder Elia maakte in april bekend een half miljard euro te pompen in de nieuwe verbinding. Vandaag wordt de stroom opgewekt door de bestaande windparken op zee via de hoogspanningsverbinding Stevin vervoerd. Maar die zit overvol. Met het oog op de nieuwe windturbines die er de komende jaren op zee bijkomen, is er nood aan een robuust netwerk, aldus Elia. Daarom wordt het elektriciteitsnet in West-Vlaanderen versterkt met Ventilus, een nieuwe hoogspanningsverbinding tussen Zeebrugge en Avelgem. Een voorkeurtracé van 82 kilometer werd opgesteld door Elia. Voor een groot deel worden bestaande hoogspanningstrajecten hergebruikt en gemoderniseerd. Er wordt zo'n 22 kilometer volledige nieuwe verbinding aangelegd.
Maar de plannen stuiten op protest: van buurtbewoners maar ook van verscheidene West-Vlaamse burgemeesters én de provincie West-Vlaanderen. De provincie vraagt bijvoorbeeld om de nieuwe lijn zoveel mogelijk ondergronds aan te leggen. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) sluit zich aan bij de kritiek. “Onze eerste bezorgdheid gaat uit naar de gezondheid van onze kinderen en het welzijn van onze dieren”, zegt Bart Vergote, varkenshouder in Zedelgem en ondervoorzitter van ABS West-Vlaanderen. Naar schadelijke neveneffecten kan volgens zijn organisatie best onafhankelijk onderzoek gebeuren op landbouwbedrijven die reeds actief zijn onder een hoogspanningsleiding.
Veel leden-landbouwers van ABS maken zich grote zorgen over de vermindering in vastgoedwaarde van hun bedrijf. Voor woningen onder of vlakbij de hoogspanningslijn is voorzien in een schadevergoeding met mogelijk aankoopplicht. Het Algemeen Boerensyndicaat wil daarom weten of Elia het verlies op landbouwbedrijven op een soortgelijke manier zal vergoeden. De organisatie zegt er meteen bij dat het protocolakkoord met Elia dat ontstond naar aanleiding van het Stevin-project in het noorden van de kustprovincie geen maatstaf kan zijn voor de waardebepaling. “Deze vergoedingen uit 2012 moeten omhoog bijgesteld worden.”
Een bezwaar van praktische aard is dat de inplanting van de masten hinderlijk is voor veldwerkzaamheden. Het boerensyndicaat is ook bevreesd voor de risico’s bij het beregenen of spuiten van gewassen, en voor spanning die overslaat op de werktuigen. “Vanwege de statische elektriciteit onder een hoogspanningsleiding deelde Elia mee dat alle ijzerwerk geaard moet worden. Voor één drinkbakje is dat niet onoverkomelijk, maar wat met ganse landbouwbedrijven die zich onder de hoogspanningsleidingen bevinden?” Ook het Algemeen Boerensyndicaat lijkt het beter om de hoogspanningskabel “zo veel als mogelijk, en liefst integraal” ondergronds te leggen. De startnota van het project adviseert ABS negatief. “Onze opmerkingen moeten eerst opgehelderd worden”, zegt provinciaal ondervoorzitter Bart Vergote.
Opheldering is ook wat de West-Vlaamse afdeling van Boerenbond wil afgaand op hun nota met bezwaren die aan de Vlaamse overheid bezorgd werd. De leden zitten namelijk met heel concrete vragen: Welke impact heeft zo’n hoogspanningslijn op de gezondheid van het vee? Hoe groot is het risico op botulisme bij rundvee veroorzaakt door dode vogels onder de hoogspanningsleiding? Heeft hoogspanning een negatieve invloed op het bodemleven? Hoe sterk wordt de indeling van percelen verstoord door de inplanting van masten? Wat wordt er gedaan aan de onkruidontwikkeling rond de masten? Kan er nog beregend worden onder de leidingen? Wat de vergoedingen betreft, vindt Boerenbond dat het aan de netwerkbeheerder is om te bewijzen dat schade niet het gevolg van het project is? “Leg de bewijslast voor schade niet bij de burger of ondernemer.”
