Ligt prijsdruk aan grondslag slechte waterkwaliteit?

De bekendmaking van de rapporten die de waterkwaliteit in kaart brengen, wordt op gemengde reacties onthaald. Bevoegd minister Joke Schauvliege wil meer inzetten op controles en vindt dat er ook naar het gebruik van kunstmest moet gekeken worden. Boerenbond ziet de droogte als verzachtende omstandigheid, maar wil ook dat misbruik strenger wordt aangepakt. ABS hekelt de eenzijdige berichtgeving en vindt dat duiding ontbreekt. En Natuurpunt ziet de prijsdruk die landbouwers ervaren als de grote oorzaak voor het falende mestbeleid en vraagt dat de overheid inzet op een ander landbouwbeleid.
29 november 2018  – Laatste update 14 september 2020 14:47
Lees meer over:

De bekendmaking van de rapporten die de waterkwaliteit in kaart brengen, wordt op gemengde reacties onthaald. Bevoegd minister Joke Schauvliege wil meer inzetten op controles en vindt dat er ook naar het gebruik van kunstmest moet gekeken worden. Boerenbond ziet de droogte als verzachtende omstandigheid, maar wil ook dat misbruik strenger wordt aangepakt. ABS hekelt de eenzijdige berichtgeving en vindt dat duiding ontbreekt. En Natuurpunt ziet de prijsdruk die landbouwers ervaren als de grote oorzaak voor het falende mestbeleid en vraagt dat de overheid inzet op een ander landbouwbeleid.

Dat de waterkwaliteit in landbouwgebied in Vlaanderen niet verbetert, blijkt zowel uit het ‘Mestrapport 2018’ als uit het rapport ‘Nutriënten in oppervlaktewater in landbouwgebied (2017-2018). In totaal werd op 28 procent van de meetpunten een overschrijding vastgesteld van de nitraatnorm, terwijl de doelstelling in het vijfde mestactieplan vastgesteld is op maximaal vijf procent meetpunten met een overschrijding. Volgens de Mestbank en de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) is de lange droogteperiode in het volle groeiseizoen van de landbouwgewassen in 2017 een belangrijke verklaring voor de ongunstige waterkwaliteit.

“Maar dat is niet alles, een aantal landbouwers houdt zich nog steeds niet aan de regels”, zegt Vlaams minister voor Omgeving, Natuur en Landbouw Joke Schauvliege. Daarom wil ze in het nieuwe mestactieplan nog sterker inzetten op controles. “In het verleden hebben we ons daarbij heel sterk geconcentreerd op dierlijke mest, maar uit de resultaten blijkt nu ook dat kunstmest een probleem lijkt te zijn”, reageerde Schauvliege in het nieuws op Radio 1. Maar volgens haar is er ook een dieperliggende oorzaak. “De landbouwsector staat onder zware economische druk, waardoor de verleiding groot is om de kantjes eraf te lopen. Mest op een correcte manier laten verwerken kost geld”, zegt Schauvliege.

Boerenbond noemt de rapporten “slecht nieuws voor de sector”. De organisatie ziet meerdere oorzaken voor de slechte cijfers. “Door de droge zomer van 2017 kon de mest niet goed opgenomen worden door de gewassen en de bodem. Daarna waren de maanden november en december erg regenachtig, waarna de nitraten massaal in de rivieren konden stromen”, vertelt woordvoerder Vanessa Saenen. Toch steekt ze niet onder stoelen of banken dat het streefdoel van een maximale overschrijdingswaarde van vijf procent niet werd gehaald. “We zetten in op een betere sensibilisering en een goede handhaving van de gemaakte afspraken om misbruik tegen te gaan”, klinkt het.

Ook voor het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) is het duidelijk dat de cijfers zijn wat ze zijn. “De feiten zijn gekend. Het klimaat heeft de laatste jaren niet meegewerkt om de doelstellingen uit het huidige mestdecreet te halen. Droge zomers doen teelten mislukken en verhinderen vanggewassen van te groeien waardoor de inspanningen van de landbouwers teniet worden gedaan”, zegt beleidsmedewerker Mark Wulfrancke. Maar het stoort de landbouworganisatie enorm dat “er een opbod is aan naar populisme neigende meningen van landbouwexperts terwijl het mestrapport 2018 nog niet eens is bekendgemaakt. De reeds genomen maatregelen worden botweg ontkend en op een boutade min of meer wordt niet gekeken”.

ABS heeft intussen ook kennis van de cijfers, maar stelt dat studie en correcte interpretatie zullen nodig zijn om gegrond te kunnen praten over de huidige Vlaamse bemestingspraktijken. “Wij wachten liever het definitieve milieurapport af vooraleer er uitgebreid over te communiceren. De manier waarop nu allerlei meningen worden gespuid heeft enkel tot doel om politici en beleidsmakers die straks over het nieuwe mestactieplan moeten oordelen, te verleiden tot grote uitspraken waarmee ze hopen te scoren in mei. Dat neigt naar steekvlampolitiek en dat kunnen we in de land- en tuinbouwsector missen als kiespijn”, klinkt het.

In De Ochtend op Radio 1 mocht ook Freek Verdonckt, beleidsmedewerker van Natuurpunt, reageren op de resultaten van de waterkwaliteit. “Dat de droogte in 2017 wordt aangehaald als mogelijke verklaring is ten dele correct, maar er zijn ook nog andere zaken die benoemd moeten worden”, stelt hij. Volgens Verdonckt moet heel deze problematiek ook gezien worden in het bredere kader van het landbouwbeleid. “Dat heeft als uitgangspunt dat op elke vierkante meter zoveel mogelijk geproduceerd moet worden. Dat zorgt ervoor dat boeren gaan flirten met de milieugrenzen van hun omgeving.”

Dat er cowboys zijn onder de landbouwers en dat die moeten aangepakt worden, zoals onder meer minister Schauvliege suggereert, onderschrijft Natuurpunt ook. Maar Freek Verdonckt wijst er wel op dat de landbouwgemeenschap recht heeft op een beleid – en dus ook een prijzenbeleid – dat hen toelaat om niet altijd het onderste uit de kan te moeten halen en letterlijk tot tegen de beek te moeten gaan bemesten. “Maar dan komen we bij structurele problemen die een taboe blijven. In bepaalde regio’s met veel intensieve veeteelt wordt zodanig veel mest geproduceerd dat het op plaatsen terechtkomt waar het niet thuishoort. Al wordt de fraude ook in de hand gewerkt door de sterke druk op de prijzen die landbouwers vandaag ervaren”, klinkt het.

Ook bij de West-Vlaamse Milieufederatie (WMF) klinkt er enigszins begrip voor de landbouwers. “De enorme druk die er door de verwerkers op de boeren wordt gelegd, de enorme intensivering van de groenteteelt in het IJzerbekken (waar het meeste rode MAP-meetpunten zijn aangetroffen, nvdr) de kleine winstmarges waardoor boeren moeten besparen op niet-productieve investeringen, de blijvende druk van de veestapel in West-Vlaanderen, het gebruik van kunstmest, de kost van mestverwerking, enz. hebben dit resultaat in de hand gewerkt”, zegt Bart Wildemeersch van WMF. Toch is het oordeel van de milieufederatie hard: “MAP5 is over de hele lijn gebuisd”.

Bron: Eigen verslaggeving/Radio 1/De Morgen/Belga

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek