Limburg brengt gehavende fruitsector rond de tafel

Als toemaatje in een voorjaar waarin het ongezien veel regende, kreeg het hart van de fruitstreek in Limburg op 23 juni een hagelstorm over zich heen. De schade is enorm, vergelijkbaar met de ravage die de Pukkelpopstorm in 2011 aanrichtte. Fruittelers zijn nog druk in de weer met het opmeten van de schade en het opruimen van vernielde plantages en infrastructuur. Ergens moeten zij de moed vinden om na deze zware tegenslag weer aan de toekomst te denken. Limburgs gedeputeerde voor Landbouw Inge Moors neemt het voortouw. Zij bracht afgelopen vrijdag alle betrokkenen uit de fruitsector samen om na te denken hoe een herhaling van zo’n financieel débacle vermeden kan worden.
11 juli 2016  – Laatste update 4 april 2020 15:28
Lees meer over:

Als toemaatje in een voorjaar waarin het ongezien veel regende, kreeg het hart van de fruitstreek in Limburg op 23 juni een hagelstorm over zich heen. De schade is enorm, vergelijkbaar met de ravage die de Pukkelpopstorm in 2011 aanrichtte. Fruittelers zijn nog druk in de weer met het opmeten van de schade en het opruimen van vernielde plantages en infrastructuur. Ergens moeten zij de moed vinden om na deze zware tegenslag weer aan de toekomst te denken. Limburgs gedeputeerde voor Landbouw Inge Moors neemt het voortouw. Zij bracht afgelopen vrijdag alle betrokkenen uit de fruitsector samen om na te denken hoe een herhaling van zo’n financieel débacle vermeden kan worden.

De Limburgse fruitsector is zwaar getroffen door het noodweer. Het absolute dieptepunt was het onweer van 23 juni. Na weken van vooral waterellende heeft hagel die dag in korte tijd de schade nog veel erger gemaakt. Gedeputeerde van Landbouw Inge Moors benadrukt dat de land- en tuinbouw in het algemeen geleden heeft onder het extreme weer. “Zo goed als overal in Limburg wordt er als gevolg van de hevige regenval schade aan gewassen vastgesteld.” De bezorgdheid van de provincie gaat specifiek uit naar de fruitsector omdat de financiële schade per hectare hier veel groter is dan in de akkerbouw. Bovendien gaat het om meerjarige teelten waardoor de economische schade zich ook de komende jaren zal doorzetten. Als bomen moeten worden vervangen, duurt het jaren vooraleer ze weer een topoogst opleveren.

Bij fruittelers zijn de wonden van de Pukkelpopstorm en de Russische handelsboycot nog niet geheeld. Gelet op het economisch belang, een productiewaarde van meer dan 220 miljoen euro, dat op het spel staat door de nieuwe tegenslag wil de provincie de fruitsector weer overeind helpen. Daarvoor is een toekomstperspectief nodig, één dat meer zekerheid biedt dan alle plantages weer herstellen in de hoop dat de eerstvolgende storm Limburg niet zwaar treft. Hoe zwaar de rampspoed is, werd treffend duidelijk gemaakt door Dany Bylemans. De directeur van het Proefcentrum Fruitteelt hoeft daarvoor niet meer te doen dan de eigen proefvelden beschrijven. Daar ging de kersenoverkapping op 23 juni tegen de vlakte, werden bomen meegesleurd en perforeerde de hagel alle plastic kappen van het kleinfruit.

“Het proefcentrum lag aan de rand van het rampgebied, veel telers zijn nog zwaarder getroffen”, beseft Bylemans. In eerste instantie valt de schade aan regenkappen, hagelnetten, bomen en vruchten op. Ondertussen wordt ook duidelijk dat de secundaire schade groot is: vruchten rotten en schorswonden vormen toegangspoorten voor bacterievuur. Bylemans wil niet te pessimistisch zijn, maar hij vreest dat dit nog niet het einde betekent van de rampspoed. “Het niet plukken van kersen creëert een broeihaard voor de Aziatische fruitvlieg die in kersenplantages een uitvalsbasis vindt naar ander fruit. Ook vrees ik voor het afhaken van fruittelers want de hagelstorm is niet hun eerste grote tegenslag. Veel telers staat het water aan de lippen. En we moeten in de handel het risico onder ogen zien dat kopers afhaken vanwege het verhagelde fruit.”

Zowat 40 procent van alle Vlaamse fruittelers heeft dit jaar hagelschade opgelopen. De ernst van de schade varieert van een ‘total loss’ tot plantages waar telers hun oogst proberen te redden door het uitdunnen van de beschadigde vruchten. Het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid raamt dat er 6.500 hectare fruit beschadigd is, variërend van 20 tot 100 procent schade. In de aardbeienteelt in vollegrond zijn de verliezen nog algemener dan in het pitfruit. Telers hebben gemiddeld maar de helft van een normale opbrengst op de markt kunnen brengen.

Als je de Limburgse weerman Ruben Weytjens dan hoort zeggen dat de frequentie en intensiteit van zware buien nog zal toenemen door de klimaatopwarming, dan begrijp je waarom gedeputeerde Inge Moors de aanzet gaf voor een gedachtewisseling over het weerbaarder maken van de fruitsector. “We zullen moeten wennen aan een klimaat dat opwarmt. Eén van de gevolgen is dat er meer water verdampt en een simpele wetmatigheid wil dat wat naar boven gaat ook weer een keer naar beneden moet komen”, aldus Weytjens. De neerslaghoeveelheden zullen dus toenemen, maar dat zal zich niet overal even sterk doen voelen. Het voorjaar van 2016 leert dat er plaatselijk grote verschillen kunnen zijn, denk maar aan de kuststrook waar het wekenlang droog bleef terwijl de rest van Vlaanderen verzoop. In een normale maand juni valt er 70 liter neerslag per vierkante meter. Dit jaar variëren de neerslaghoeveelheden van 200 tot wel 350 liter, zoals in Rotem nabij Dilsem-Stokkem gemeten werd.

De Limburgse weerman verwijst naar de studie die het Nederlandse meteorologische instituut KNMI maakte van het voorkomen van wolkbreuken in de periode 2006-2015. Waar de zware buien zich ontwikkelen, is pure willekeur. Ook een hagelstorm zoals die van 23 juni laat zich op voorhand niet in kaart brengen. “De extreme luchtvochtigheid en hoge temperatuur waren een broeihaard voor zware buien, maar ik zag pas kort voordien op de radarbeelden dat de buienlijn ook over Haspengouw zou trekken”, vertelt Ruben Weytjens. Het akelige is dus dat het onmogelijk te voorspellen is waar en wanneer het tot een herhaling van de hagelstorm op 23 juni komt. Weytjens beseft dat het vaker voorkomen van zware buien geen goed nieuws is voor de fruitsector. Hij suggereert dat ondernemers zich er maar beter op kunnen voorbereiden. Dat zal op een andere manier moeten gebeuren dan met hagelkanonnen want daarover is de weerman stellig: “Ze werken niet.” De geluidsgolf die geproduceerd wordt, geraakt naar verluidt niet tot in de kern van een bui. Gelukkig heeft een fruitteler nog andere opties om zijn oogst of alleszins een deel van zijn inkomen veilig te stellen. Daarover lees je morgen meer in het tweede verslag over de denkoefening.

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek