Meer opbrengst dankzij stevigere 'Gentse' koolzaadpeul

Na 14 jaar onderzoek zijn drie wetenschappers van Bayer CropScience in Gent erin geslaagd om een nieuwe koolzaadvariëteit te ontwikkelen met stevigere peulen, waarmee in Canada en Noord-Amerika tot een kwart meer opbrengst gerealiseerd wordt. Tegen 2020 wordt een Europese koolzaadvariëteit met dezelfde eigenschap verwacht, zo werd dinsdag gezegd op een voorstelling in het Gentse Innovatiecentrum voor plantenbiotechnologie van Bayer.

Koolzaad is wereldwijd het tweede grootste oliehoudend gewas, na soja. Het is tevens de derde bron van plantaardige olie, na palmvet en soja. Koolzaadolie is populair in de voedingsindustrie door de neutrale smaak en de lage hoeveelheden (ongezonde) verzadigde vetten. Alleen gaat bij de productie van koolzaad 10 tot 15 procent van de zaden voor of tijdens de oogst verloren. "Op het einde van het seizoen als de planten afrijpen worden de peulen heel broos", legt plantenbiotechnoloog Bart Lambert uit. "De naad in het peultje degenereert en bij druk valt het peultje uiteen." Een stormachtig seizoen leidt daardoor tot opbrengstverliezen.

Samen met wetenschappers van de universiteit van San Diego werd in Gent het gen opgespoord dat betrokken is bij de vorming van de naad. Door een kleine mutatie in dat gen werd een variëteit met een stevigere peul ontwikkeld. Dat gebeurde via zogenaamde chemische mutagenese, niet via ggo-technologie. De onderzoekers zeggen daardoor niet alleen zaadverlies te vermijden, maar ook grotere zaden met een betere kwaliteit, en dus een groter olierendement per hectare, af te leveren.

De nieuwe variëteit leidt ook tot minder stress voor de teler, minder kosten en minder CO2-uitstoot. Dat komt omdat koolzaad gewoon gedorst kan worden, terwijl nu ook de techniek werd toegepast om het koolzaad net voor het afrijpen te maaien. Pas daarna dorsen Amerikaanse boeren het zaad. Zo vermijden ze dat de peulen vroegtijdig openspringen.

Wetenschappers Bart Lambert, Benjamin Laga en Bart den Boer werden samen met een Canadese collega voor de nieuwe koolzaadvariëteit gelauwerd met een tweejaarlijkse prijs van Bayer. Een niet geringe verdienste als je weet dat Bayer maar liefst 14.700 R&D-medewerkers telt. Richting 2020 werkt Bayer aan een soortgelijke koolzaadvariëteit voor Europa. Hetzelfde principe wordt ook experimenteel toegepast voor tarwe.