Melkvee- en varkenshouderij kropen samen uit het dal

In een laatste bijdrage over het jaarresultaat van de Vlaamse land- en tuinbouw, naar aanleiding van de Nazomerontmoeting van Boerenbond, staan we stil bij varkens- en melkveehouderij. Beide sectoren komen uit een pijnlijk lange periode van laagconjunctuur maar herpakten zich in 2017. In de varkenssector is er nu al opnieuw prijsdruk. De zuivelmarkt daarentegen houdt zich sterk dankzij hoge boter- en roomprijzen want magere melkpoeder geraakte je de voorbije maanden aan de straatstenen niet kwijt.

De dierlijke sectoren zorgen er in 2017 voor dat de omzet van de Vlaamse land- en tuinbouw met acht procent kan stijgen ten opzichte van 2016. Met dank aan de varkens- en melkveehouderij die opnieuw beter doen na een te lange periode van kommer en kwel. De slechte prijsvorming van de voorbije jaren vertaalde zich in de varkenssector in een lagere productie. Tijdens de eerste jaarhelft daalde de geproduceerde hoeveelheid varkensvlees met 5,6 procent in vergelijking met dezelfde periode in 2016.

De kentering op de varkensmarkt kwam er vanaf juni 2016. De gemiddelde prijzen voor varkensvlees lagen in de eerste acht maanden van 2017 16,3 procent hoger in vergelijking met dezelfde maanden van 2016. Het Europees aanbod is gedaald en de export van varkensvlees buiten de Europese Unie is aangetrokken. Vooral de export richting China zorgde voor een behoorlijk prijsherstel.

Van euforie in de sector is evenwel geen sprake, benadrukte Boerenbond. De prijzen zullen langere tijd goed moeten blijven vooraleer varkensbedrijven er financieel weer bovenop zijn. Bovendien ziet Boerenbond de markt al opnieuw verzwakken: “De gestegen waarde van de euro tegenover de dollar verslechtert de Europese exportpositie ten opzichte van de Verenigde Staten, die een geduchte concurrent zijn.”

Melk kende in de eerste acht maanden van 2017 een prijsstijging van 40 procent tegenover dezelfde periode van 2016. Er werd zo’n drie procent meer melk geproduceerd zodat de omzet op sectorniveau steeg met 43 procent. Dat zegt meer over het jaar 2016 dan over 2017. De rendabiliteit van melkveebedrijven liet vorig jaar zijn laagste niveau optekenen in meer dan tien jaar als gevolg van de zeer lage melkprijs en de toegenomen kosten.

Nu lopen de melkprijzen op door een duidelijke toename van de vraag naar zuivel, onder meer in Azië. Vooral boter, kaas en volle melkpoeder zijn gewild. De prijs van boter en room is het afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Tegelijk is de melkproductie in de EU afgenomen, een vertraagde reactie op de lage melkprijzen in 2016, die versterkt werd door het vrijwillig reductieprogramma van de EU. Dit alles heeft geleid tot een herstel van de zuivelmarkt. Ter illustratie: zuivelcoöperatie Milcobel betaalt al het hele jaar een melkprijs van 35 euro per 100 liter uit, en meer. Sedert mei kwam er iedere maand een euro bij. In 2016 daarentegen was zelfs een reëel uitbetaalde melkprijs van 25 euro gedurende zes maanden te hoog gegrepen, of maar net haalbaar.

De relatief grote Europese interventievoorraad magere melkpoeder remt de prijsstijging af. De prijs van magere melkpoeder geraakt maar niet weg uit de buurt van het interventieniveau. Door de zwakke marktstemming slaagt de Europese Commissie er maar moeilijk in om de voorraad af te bouwen. Toch blijven de vooruitzichten voor de volgende maanden gunstig voor de melkveehouders. Boerenbond schrijft dit toe aan de sterke boterprijs.

De rendabiliteitsbarometer die Boerenbond berekent op basis van de kengetallen uit boekhoudingen en actuele verkoopprijzen toont voor melkvee een sterke stijging eind 2016, een stabilisering in 2017 en sinds het derde kwartaal opnieuw een stijging tot 118 procent van de gemiddelde rendabiliteit in de afgelopen vijf jaar. Naast de aantrekkende melkprijs is dat ook toe te schrijven aan de gedaalde sojaprijs die krachtvoeder goedkoper maakt. “Na 2015 en 2016 als crisisjaren is de rendabiliteitsstijging welgekomen”, aldus Boerenbond, “en noodzakelijk om de moeilijke financiële situatie weg te werken. De vooruitzichten zijn alvast positief tot eind 2017.”

Voor de rendabiliteitsbarometer varkenshouderij gaat Boerenbond uit van een gesloten bedrijf dat eigen biggen vetmest. Varkenshouders werken in een zeer volatiele markt, stonden meerdere jaren onder druk en dit is ook duidelijk te merken in de barometer. Na een zeer turbulente periode kwam de sector vanaf mei 2016 in beter vaarwater terecht. De rendabiliteitsbarometer voor het derde kwartaal van 2017 noteert 173. Vermoed wordt dat de prijsvorming in het vierde kwartaal minder gunstig zal zijn.