Met vleesveehouderij gaat het van kwaad naar erger

Over 2017 communiceerde Boerenbond dat het een ‘gemiddeld jaar’ is qua omzet in land- en tuinbouw. Dat geldt ook voor de vleesveehouderij, maar gemiddeld betekent in die sector niet hetzelfde als tamelijk goed. De rendabiliteit op vleesveebedrijven staat al jaren zwaar onder druk, en beterschap is niet in zicht. Volgens Boerenbond is dat een gevolg van de dalende vleesconsumptie in eigen land en het niet goed uit de verf komen van het Belgisch wit-blauwe runderras voor export. Erger nog, Iers en ander buitenlands rundvlees wordt in Belgische supermarkten duurder vermarkt dan lokaal rundvlees. Een handelsakkoord met het Zuid-Amerikaanse Mercosur-blok kan de malaise compleet maken.

In zijn jaarbeschouwing rekende Boerenbond voor dat de omzet in de dierlijke sector stijgt met 12 procent, en daarmee aan de basis ligt van de resultaatsverbetering van de Vlaamse land- en tuinbouw in 2017 ten opzichte van 2016. Zowel op melkvee-, varkens-, als braadkippenbedrijven steeg de omzet. Niet zo op vleesveebedrijven, want de prijzen van rundvlees en kalfsvlees blijven onder druk staan. De producenten noteerden in de eerste acht maanden van 2017 een prijsdaling van gemiddeld 3,1 procent.

De beelden uit het runderslachthuis in Izegem stralen negatief af op de sector, maar er is veel meer aan de hand. Prijzen blijven dalen, zo toont de vleesveebarometer van Boerenbond, en op korte termijn wordt geen beterschap verwacht. Het vlees van Belgisch wit-blauwe runderen wordt voornamelijk geproduceerd voor de binnenlandse markt, maar daar daalt de rundvleesconsumptie. Belgen eten minder vlees, en vooral rundvlees is daarvan het slachtoffer omdat het een duurdere vleessoort is zodat de prijsbewuste consument sneller naar kip of varkensvlees grijpt. De voortdurende negatieve berichtgeving over het effect van rood vlees op de gezondheid doet er ook geen goed aan.

Volgens de nieuwe voedingsdriehoek moet de consumptie van rood vlees tot een minimum beperkt worden, en is charcuterie te mijden. Een boodschap die volgens Boerenbond de nodige nuance verdient – “een boterham met hesp of kippenwit, is niet hetzelfde als vetrijke salami en hoort zeker niet in dezelfde rode bol thuis als cola, chips en alcohol”, dixit de voorzitter in de krant – omdat vlees en vleesproducten essentiële voedingsstoffen bevatten en passen in een evenwichtig dieet. Tijdens de Nazomerontmoeting verwoordde Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker het zo: “Je mag echt nog altijd alles eten. Onze rijke Vlaamse eetcultuur is door de nieuwe voedingsdriehoek niet van tafel geveegd. Meer groenten en fruit, minder maar beter vlees én vlees van bij ons en een seizoensgebonden keuken – daar kunnen we mee weg.”

Als er in eigen land minder vlees gegeten wordt, zou export een oplossing kunnen betekenen voor de verzadigde rundvleesmarkt. Alleen wil dat niet lukken met het Belgisch wit-blauwe runderras waar we in eigen land zo fier op zijn. De Fransen produceren met hun Limousin-koe rundvlees dat meer gewild en bovendien competitiever is op exportmarkten. Idem voor de Ieren, die met Aberdeen Angus en Hereford twee tot de verbeelding sprekende runderrassen hebben. ‘Black Angus beef’ uit Ierland wordt in het schap uitgestald als een exclusief stukje rundvlees. Waarom kan dat niet met Belgisch wit-blauw, vragen ze zich bij Boerenbond af. “Belgisch rundvlees als ‘specialty’ positioneren, is een uitdaging voor de toekomst. Als we minder maar beter vlees moeten eten, dan zullen we de consument uitleggen dat wit-blauw rundvlees zo’n beter stuk vlees is”, zegt Boerenbond-adviseur Pieter Verhelst.

Productpositionering maakt net zoals exportpromotie deel uit van het actieplan dat uitgetekend is voor de Vlaamse vleesveehouderij. Op de binnenlandse markt promoot VLAM de keuze voor ‘rundvlees van bij ons’. Op Dag van de Landbouw zijn ook altijd vleesveebedrijven van de partij zodat de consument met eigen ogen ziet hoeveel zorg er naar de dieren gaat. De beelden die ze zagen uit het slachthuis in Izegem zijn zeker niet representatief voor de omgang met rundvee.

“Ook op de professionalisering van de sector werd ingezet, met de hervorming van het toeslagsysteem voor zoogkoeien”, zegt Sonja De Becker. Hoewel de sector niet bij de pakken blijft zitten, oogt de toekomst toch onzeker. Een handelsakkoord tussen de EU en het Zuid-Amerikaanse blok Mercosur zou kunnen uitdraaien op een financieel drama. “Belangrijk zal zijn welke hoeveelheid Zuid-Amerikaans rundvlees de EU bijkomend wil toelaten voor import, en dat die import volgens het Europese lastenboek verloopt”, aldus Verhelst. Brazilië zou maar wat graag zijn afzet van rundvlees weer opkrikken nadat het land imagoschade leed door een onfris vleesschandaal. Europa importeerde in de eerste jaarhelft 12 procent minder rundvlees, voornamelijk als reactie op de fraude in Brazilië. Dat werd wel deels opgevangen met extra import uit Uruguay en Argentinië. Ook de import uit de VS nam toe.